Озода Турмуҳамедова 7 7/7 Л

Нимага ю здан нур кетади?
Қ абулимга келган бир м иж озим ҳ аёти д а д уч к ел - 
ган бир воҳеани гапириб берди: «Автобус б екатида 
турсам , бир аёл келиб салом лаш ди. К ўрин иш идан к а -
46

---

са л м а н д , ға м -ғу ссага чўмган. Э гилган ^ а т м ш р ю к 
та ги д а ҳолиб к е т га н д е к эди. Ф а ҳ а т к у зл а р и д а н
ниб ҳ ол д и м - бирга ў қи ган си н ф д о ш и м
экая.. Ҳ а 
п а р т а д а ҳ а м бирга ў т и р г а н ҳ ад р д о н дугона 
„ ган
т а ҳ о зо с и б и л ан б и р -б и р и м и зд а н у зо ҳ л а ш и
эдик. У н дан ҳ о л -а ҳ в о л сў р а са м , б и р д ан * аетИД^
л и б ҳолди. «Умр ў тд и , 
* Р И
Д
^ £
Энди бизни улим кутяпти», 
Д 
у
Т- 
5
у
ф и ятд аги гапларни ҳилди. «Нимага унаҳа деиса 
У 
аҳволга туш иш ингнинг сабаби нима?» - деб сУРа д _
У эса йиғламсираб, б ад тар нолиб кетди. «Сўрама, 
^ 
тамом бўлган одамман. Ҳ аётим да м азм ун ҳ 
мади. К унлари м зер и кар л и , ҳ ар бир куииии у 
азоб». М ен унинг бу гап ларидан ҳ аети да ж у д
йўҳотиш га учраган, ғам -таш ви ш л ар уни эгиб ҳу 
ган бўлса к ер ак деб ўйладим . Я расини янгилам а^п ^^ 
учун савол бериш га ботина олмасдим. 
эса 
дан тўхтам айди. Э ътибор бериб ҳарасам , ҳеч бир ф
ж и а дейдиган воҳеанинг ў зи йўҳ. Нима 
наси билан о р ал ар и я х ш и бўлмаганмиш . Н иҳоя 
у 
кексайганида к асал бўлиб бир йил дугонамн 
_  
л ида ҳолибди. Ш унда ҳам м аси ни бетига солиб ал ам
ни олибди. Ш унга ҳ ар ам а й , ҳ ар и касалга ҳараш
гос 
бўлмабди, у ўлгачгина ҳутулибди. О ртидан У 
онаси ҳам ётиб ҳолибди. Унга қ ар аш ҳам ДУгонамн 
бўйнига туш ибди. У ҳам 91 ёш да олам дан утибди. 
«Х уллас, к аса л о д ам ларга ҳ ар аб мен ҳам ку ч д ан к 
дим. К ай ф и я ти м ҳ ар доим ёмон. Э рталаб КУЗИ 
гим келм айди. Ҳ ар и я л ар н и ту п р о ҳ ҳа топш ир 
^
олай деб иш дан ҳам бўш адим . У тган ҳ аети м н и эс 
йиғлайман. А ф сус, бекорга ў ти б кетди еш л “
^
ам 
билан ҳ аёти м и з ж у д а зе р и к а р л и . М ен билан и ш и ҳ
йўҳ. Б о л а л а р ў зи билан ў з и овора», - Деи д и * нн 
либ. У гап иряпти-ю , м ени х ае л л а р и м б
1
ф г а уи 
либ ю рган п а й т л а р и м и зга етак л ай ди . 
ш анд 
к ў зл а р и ж у д а ч и ройли ч аҳ н аб ту р ар , ю зл ар и оид 
,

---

ғай ратли ҳиз эди. Б угун эса ш у к ў зл ар ичкарига ки- 
риб кетган, рангсиз. Ю зи ҳам худди ҳан дайдир ғубор 
ҳоплангандек хира, нурсиз, бунинг устига, ч уҳ у р бот- 
ган м айда аж и н л ар ҳоплабди. И чки норозилиги, а р - 
монлари, салбий кеч и н м ал ар и ю зига бўртиб чиҳҳан - 
д ек кўринди менга».
Ҳа, м иж озим ҳ аҳ эди. У дугонасининг ҳолатини 
тўғри англабди. Унинг кўнглидан ўтган н арсалар, ас- 
лида, айрим таъ л и м о тл ар томонидан ҳам эъ ти р о ф
этилган. Ж ум лад ан , и н теграл йога м утах асси сл ар и
ҳам ёмон ф и к р ёмон эм оцияни келтири б чи ҳар ад и
деб билиш ади. Ёмон эм оция эса ёмон ҳ ар ак а тл ар га 
сабаб бўлади. Б у ҳ ар ак а тл ар , ў з навбатида, одам т а- 
насига таъ с и р ҳилади. Ҳ аётд а ҳанча «ажин» бўлса, 
ю зда ҳам ў ш анча аж и н пайдо бўлади.
Келинг, ш у ерда ҳалиги аёлн и ҳари тган в а зи я т - 
ни озгина таҳ л и л ҳилиш га уриниб кўрай ли к. М аълум
бўлиш ича, ҳам м аси ҳайнона билан келиш м овчилик- 
дан бошланган. Б у нарса ички н а ф р атн и уйғотган, 
ваҳти келиб ҳасдини олиш дек ғ а р а з пайдо бўлган 
унда. Б ора-б ора бу нарса эр -х о ти н ў ртаси даги м у- 
носабатларнинг совиш ига олиб келган. Зеро, эр уйга 
келиб ўзини яхш и кай ф и я т, ш и р и н о р зу -ҳ ав ас л а р
ва м еҳр-м уҳаббат билан к у таётган гў зал аёлни эмас, 
ичида н а ф р а ти ҳайнаб-тош ган, ём онликдан бош ҳа- 
сини ўйлам айдиган, ку н д ан -к ун совуҳлаш иб бораёт- 
ган «жодугар»ни кўраверган. Н а т и ж а д а эр-хоти н ли к 
р и ш тал ар и узилган. Ў зига н и сбатан эрнинг эътибори 
сўна бориш и эса аёлн и ян ад а асаби йлаш тирган . А л а л - 
оҳибат ҳайнона «ҳўлга туш »гач, а ё л ф у р сатд ан ф о й - 
даланиб алам ини олиш га кириш ган. У ндан «ҳутулгач» 
эса ниятига етган ғолибдек ҳис ҳ и л а бош лаган ўзини. 
Н ати ж ад а ж у д а катта иш ҳили б ч ар ч аган д ек энди 
дам олиш и кераклигини ўйлаб топган. ТТТу боис ҳатто 
иш дан ҳам бўшаган. Аммо бу и ш л а р и , ҳатто эриш ган 
«ютуғ»и унга ҳеч нарса берм агани сабабли ян а ж иғи-
48

---

бийрон. Янгитдан ў з олдига бир м ақсад цўйиб олиб 
яш аш га эса ж у р ъ а т и йўҳ. Онг д ар аж а си ҳам бунга 
имкон бермайди. Д астлаб у ҳайнонасига мотам т у т а - 
ётган дек кўриниш учун ролга кириб, атро ф д аги лар н и
чалғитм оҳчи, у л а р олдида ўзин и оҳламоҳчи бўлган. 
О ҳибатда эса ўзининг тузоғига ў зи илиниб, уш бу мо- 
там кай ф и я ти д ан чиҳолм ай ҳолган. Ҳ атто иш дан бў- 
ш аш и нимага олиб келиш ин и ў зи ҳам туш унмаган. 
Бунинг устига, к ет м а-к ет ҳ ар и ял ар га ҳараб ч ар ч а - 
дим д ея ў зин и ў зи ал д аяп ти , бу алдовга бош ҳалар- 
ни ҳам иш онтирм окчи бўляпти. Х уллас, онги пастга 
ҳараб ҳулаяпти. А лбатта, бунаҳа салбий ички кечин- 
м ал ар билан гў зал л и к ҳаҳ и да гапириш ҳам мумкин 
эмас. Зеро, бу ҳол атд а ю зда нур бўлиб порлайдиган, 
к ў зд а ў т бўлиб чаҳнайдиган ҳу вват манбасининг ў зи
йўҳ ахир. Х алҳим из ҳ ам кў зн и ҳалб ойнаси дейди. 
Ц албини ғубор босган одамнинг к ўзи бошҳа ҳандай 
ҳам бўлиш и мумкин?