Таълим вазирлиги самарқанд иқтисодиёт ва сервис институти

Дебет 0890 «Бошқа капитал қўйилмалар» 
Кредит 6990 «Бошқа мажбуриятлар» 
Дебет 0111-0190 «Асосий воситалар ҳисоби счетлари»
Кредит 0890 «Бошқа капитал қўйилмалар» 
Асосий 
воситаларни таъсис бадали сифатида кирим 
қилиниши. Таъсис ҳужжатлари (устав, таъсис шартномаси) га асосан 
таъсисчилардан қабул қилинган асосий воситалар счет-фактура ва қабул 
қилиш-топшириш далолатномаси билан расмийлаштирилади. Ушбу 
ҳужжатлар асосида қўйидаги бухгалтерия ѐзуви қилинади: 
Дебет 0111-0190 «Асосий воситалар ҳисоби счетлари» 
Кредит 4610 «Устав капиталига улушлар бўйича таъсисчиларнинг 
қарзлари» 
Чет эл инвесторларидан таъсис бадали сифатида корхона 
руйхатдан утгандан кейинги саналарда келиб тушган асосий воситалар 
бўйича валюта курсини ўзгариши сабабли қўшилган капитал вужудга 
келади. Бундай ҳолда корхона рўйхатдан ўтган санадаги курс бўйича
таъсисчидан қабул қилиб олинган асосий восита қийматига юқорида 
келтирилган проводка берилади. Хақиқатда келиб тушган сана ва
корхона рўйхатга олинган санадаги курслар ўртасидаги фарқ суммаси 
корхонанинг қўшилган капиталига олиб борилади ва унга қуйидаги езув 
қилинади: 
Дебет 0111-0190 «Асосий воситалар ҳисоби счетлари»
Кредит 8420 «Устав капиталини шакллантиришда курсдаги 
фарқлар» 
Асосий воситаларни қайта баҳоланиши. Асосий воситаларни 
қайта баҳолаш деганда уларнинг қийматини ошириш ѐки пасайтириш 
тушунилади. 
Қайта баҳолаш икки усулда, яъни бозор баҳоларидан келиб чиқган 
ҳолда тўғридан тўғри эски қийматни бозор қийматигача етказиш ѐки 
эски қийматни белгиланган коэффициентларга кўпайтириш йўли билан
янги қийматга чиқиш усулларида корхонанинг ўзи ѐки мол-мулкни 

---

қайта баҳолаш бўйича махсус лицензияга эга булган корхоналар 
(ҳокимиятнинг кадастр бўлими ѐки бошқа фирмалар) томонидан олиб 
борилиши мумкин. Янги ва эски қийматлар ўртасидаги фарқ қайта 
баҳолаш қийматини ташкил этади. Ушбу сумма ижобий сон билан 
чиқса, у асосий воситаларнинг қийматини оширилганлигини, манфий 
сон билан чиқса, у асосий воситалар қийматини пасайтирилганлигини 
билдиради. Қайта баҳолаш натижаси инвентаризация қайдномаси 
асосида ҳисобда акс эттирилади. 
Асосий воситаларнинг қиймати оширилганда, янги ва эски 
бошланғич қийматлар ўртасидаги ижобий фарқ бухгалтерия ҳисобида 
қўйидагича акс эттирилади: