Мавзу. Жаҳон динлари: буддизм ва христианлик Режа

---

4-мавзу. Жаҳон динлари: буддизм ва христианлик 
Режа: 
1. Буддизм таълимоти ва унинг мазмуни. 
2. Буддизмнинг тарқалиши ва парчаланиб кетиши. 
3. Христианлик дини таълимоти. 
4. Христианликдаги йўналишлар. 
 
Таянч сўзлар: жаҳон динлари тушунчаси, Будда, буддавийлик, 
христианлик,муқаддас китоблар, таълимотлар 
 
1.Буддизмнинг таълимоти ва унинг мазмуни. 
Буддизм учта дунѐ динлари ичида энг қадимийси ҳисобланиб, 
эрамиздан аввалги VI-V асрларда Ҳиндистонда юзага келган. Бу динга 
эътиқод қилувчилар асосан Жанубий, Жанубий-Шарқий, ва Шарқий Осиѐ 
мамлакатларида, Шри Ланка, Ҳиндистон, Непал, Бутан, Хитой, Сингапур, 
Малайзия, Монголия, Корея, Ветнам, Япония, Комбодже, Бирма, Тайланд, 
Лаосда ва қисман Европа ва Америка қитъаларида, Россиянинг шимолий 
минтақалари – Бурятия ва бошқа жойларда истиқомат қиладилар. 
Ҳозирги кунда дунѐда Буддизмка эътиқод қилувчилар сони 500 
миллионга яқин бўлиб, ундан бир миллиони монахлардир. 
Буддизмнинг турли миллатлар томонидан кенг қабул қилиниши ва 
унинг кенг доирада тарқалиб кетишининг сабаби унинг турли миллий ва 
диний анъаналар билан кириша олиши бўлиб, бу нарса Буддизмнинг 
хаѐтнинг барча соҳалари, жумладан, диний, маданий, сиѐсий ва иқтисодий 
қатламларига кириб боришига сабаб бўлди.
Буддизмни дин ѐки фалсафа, идеология ѐки маданият қонунлари 
тўплами ѐки хаѐт тарзи деб баҳолаш мумкин.
Буддизмнинг асосчиси милоддан аввалги 1-минг йилликда яшаган 
Будда ҳисобланади. У тарихий шахс бўлиб, 80 йил яшаган. Унинг хусусида 
турли ривоятлар мавжуд. Унинг номи ҳинд тилида нурланган, олий 
ҳақиқатга эришган деган маънони англатади. Ривоятларга қараганда, кенг 
маънода кўп марта илоҳий туғилишлар туфайли мутлоқ баркамолликка 
эришган; бошқаларга ҳам диний нажот йўлини кўрсата оладиган одам 
бўлган. Буддизм асосчиси ҳақида хабар берувчи фолклор ва бадиий 
адабиѐтлар уни Сддхартха, Гаутама, Шакямуни, Будда, Тадхагата, Джина, 
Бхагаван каби исмлар билан тилга олинади. Бу исмларнинг маъноси 
қуйидагича:
Сиддхартха – шахсий исми. 
Гаутама – уруғ исми. 
Шакямуни – шаклар ѐки шакия қабиласидан чиққан донишманд. 
Будда – нурланган. 
Тадхагата – шундай қилиб шундай кетган. 
Джина – ғолиб. 
Бхагаван – тантана қилувчи. 

---

Бу исмлар ичида энг машҳури Будда исми бўлиб, шу исмдан унинг 
динига Буддизм номи берилган.