Наманган мухандислик-курилиш институти транспорт факультети энергетика кафедраси битирувчиси

 
KOTRA компаниясидан яшил энергетика
Углеводород хом ашёсининг етишмовчилиги 
ва 
унинг 
нархи 
ошиши 
кўпчилик 
ривожланаётган мамлакатларда муқобил 
энергия манбаларини ишлатишнинг жадал 
ўсиш суръати билан боғлиқ. Улар ишлаб 
чиққан стратегияда 2020 йилга бориб ушбу 
улушни 18-20% гача ошириш масаласини қўймоқдалар. Муқобил энергия 
манбалари кенг тарқалишига тўсиқ бўлаётган сабаблардан бири уларни 
анъанавий манбаларга солиштирганда, иқтисодий самарадорлигининг 
камлигидадир. Бироқ, кўпчилик экспертлар анъанавий ва ноанъанавий 
энергия манбаларини нархи орасидаги фарқнинг тез суръатлар билан 
камаяётганини кўрсатмоқдалар. 

---

82 
Дунё амалиётида ноанъанавий энергия манбаларидан фойдаланиш 
кенгайиб бораётганлигига қарамай, Ўзбекистонда мамлакат иқтисодиёти 
углерод хом-ашёсини ишлатишга асосланган. Ўзбекистонда табиий газ ва 
кўмир заҳиралари фақатгина 40-50 йилга, нефт – 10-12 йилга, табиий газ – 
28-30 йилгагина етади. 
Ўзбекистон муқобил энергия манбаларини ишлатиш бўйича катта 
потенциалга эга, экспертларнинг фикрига кўра, улар органик қайта 
тикланмайдиган ёқилғи ресурсларидан уч маротаба кўп. Муқобил энергия 
манбалари ишлатилмаслигининг асосий сабаблари улар анъанавий энергия 
манбалари билан солиштирганда, қимматлиги, муқобил энергетикага тезкор 
инвестиция киритиш учун молиявий ресурсларни шакллантириш 
механизмини йўқлиги ҳисобланади. 
Мавжуд имкониятларга кўра, муқобил энергетикани ривожлантириш 
имконини берувчи янги технологияларга «кўприк қўйиш»га КОТРА 
компанияси уриниб кўрди. KOTRAнинг Тошкентдаги ваколатхонасининг 
асосий мақсади – корейс ва ўзбек компаниялари орасида тўғридан-тўғри 
ишбилармонлик 
алоқаларини 
ўрнатиш 
учун 
шароит 
яратишдир.
2011 йил 8 ноябрда ТРМ лойиҳалари ва қайта тикланувчи энергия манбалари 
бўйича ўтказилган бизнес-форумда Корея делегацияси таркибида ўн саккизта 
етакчи компаниялар иштирок этди. Улар орасида. Масалан, энергияни 
оқилона ишлатиш ва қайта тикланувчи энергия манбалари билан боғлиқ 
лойиҳаларни амалга ошириш билан шуғулланувчи KEMCO (Korean Energy 
Management Corporation) компанияси. Ёки LED чироқ ишлаб чиқариш ва 
ёритиш билан шуғулланувчи SHINHWA LIGHING, CO.,Ltd компанияси. 
Бизнес-форумда Ўзбекистонда фаолияти энергетикани ривожлантириш 
билан боғлиқ бўлган кўпгина компаниялар, фирмалар ва ташкилотлар 
таклиф этилди. 
Мазкур тадбир Ўзбекистон ҳудудида ТРМ лойиҳалари ва ҚЭМни 
ривожлантиришга инвестициялар жалб этиш мақсадида ўтказилди. 
Таъкидлаб ўтиш керакки, Киото протоколи мажбуриятларини бажариш 

---

83 
доирасидаги МЧР лойиҳаларни амалга ошириш бўйича етакчи ҳисобланади. 
Ҳизирда бизда 11 та лойиҳа ишга туширилган, 3 таси рўйхатга олиниш 
арафасида, умумий 63 та лойиҳа таклифлари мавжуд. Ўзбекистонда ТРМ 
лойиҳалари ва қайта тикланувчи энергия манбаларини ривожлантириш 
бўйича Иқтисодиёт Вазири Л. Завьялова қуйидагини таъкидлаб ўтди: “Ноябр 
сўнггида Дурбонда катта форум бўлиб ўтади. Бу ерда Киото протоколи 
иккинчи фазасининг тақдири ҳал этилади. Россия, Канада, Япония ва 
Америка протоколнинг иккинчи фазасига қарши таклиф билан чиқади. 
Қандай 
қарор 
қабул 
қилинишини 
ҳеч 
ким 
билмайди”. 
Бугунги кунда Корея ва Ўзбекистон томонлари яшил иқтисодиётни 
ривожлантириш бўйича биргаликда қандай ишлаётганликларини англаш 
муҳимдир.