Zamonaviy fan va talim tarbiya: muammo, yechim, natija

TEXNOLOGIYA FANINI O‘QITISHDA INNOVASION YONDOSHUVLAR ASOSIDA 
QR- KODLI DARSLARNI TASHKIL ETISH 
Sattorova Fotima Izzatullayevna 
Qiziltepa tumani 12-maktabning Texnologiya fani o'qituvchisi 
 
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidentining  “Prezident  maktablarini  tashkil  etish  chora-tadbirlari 
to‘g‘risida»gi 2019 yil 20 fevraldagi PQ-4199-son qaroriga [1] asosan Respublikamizning har bir hududida 
iqtidorli yoshlarni aniqlash maqsadida Prezident maktablari ochiladi. 
Ular STEAM fanlarini o‘qitishga ixtisoslashgan. 
STEAM  —  maktab  o‘quvchilarini  yangi  o‘qitish  metodikasi  bo‘lib,  an’anaviy  o‘qitish  tizimiga 
muqobil tizim hisoblanadi. 
U  bolalarni  bir  vaqtning  o‘zida  Science  (tabiiy  fanlar),  Technology  (texnologiya),  Engineering 
(muhandislik),  Art  (san’at)  va  Mathematics  (matematika)  bo‘yicha  o‘qitish  tizimiga  asoslangan,  bunda 
o‘quvchilar amaliy va ko‘ngilochar loyihalar mashg‘ulotlari yordamida saboq oladilar. 
STEAM  ta’limitexnologiyasi  loyihalash  metodiga  tayangan  holda  uning  asosida  bilish  va  badiiy 
izlanish  yotadi.  Bunday  izlanish  amaliy  faoliyat  jarayonida  bilimlarni  olish,  so‘ngra  ulardan  amaliyotda 
qayta foydalanish, [3] ya’ni o‘yinlarda konstruksiyalar tuzish, texnik ijodiyot elementlarini qo‘llab, bilim 
olishga oid tadqiqot ishlarida amalga oshiriladi. 
STEAM ta’limi o‘quvchi yoshlarning rivojlanishini tashqi olam bilan bevosita bog‘laydi. Ma’lumki, 
tabiiy fanlar atrofimizdagi olam bilan bevosita bog‘liq texnologiya kundalik hayotimizda doimiy ravishda 
qo‘llaniladi, muhandislik esa uylar, yo‘llar, ko‘priklar va mashina mexanizmlarda o‘z aksini topgan, biror 
bir  kasb,  kundalik  mag‘ulotlarimiz  ozmi-  ko‘pmi  matematika  fani  bilan  ham  bog‘langandir.  Jumladan 
texnologiya fanini maqsadli qilib darslarini malaka oshirish kurslarida tashkil qilinishi tinglovchilarni o‘z 
ustida  ishlashiga  yanada  faollashtirishga  undaydi.  Hozirgi  kunda  QR-kodli  video  rolikdan  foydalanib 
darslarni tashkillashtirish tinglovchilarga zavq bag‘ishlaydi. Masalan, mavzu: Izonitdan namunalar tikish. 
Dars maqsadi: “QR kod” –metodi orqali nazariy saboqlarga ega bo‘lish va amaliy ishlar bajarish.Ta’limiy: 
tinglovchilarga  izonitdan  namunalar  tikishni  o‘rgatish.  Tarbiyaviy  ahamiyati:  tinglovchilarni 
tejamkorlikka, tozalikka, mehnatsevarlikka o‘rgatish.Texnik vositalar:proyektor, noutbuk, elektron doska. 
QR-kod [4] ingliz tilidan olingan bo‘lib, Quick Response –tezkor javob ma’nosini beradi. 
QR-kod juda ko‘p ma’lumotni yetkazishda va undan foydalanish uchun qulay hisoblanadi. 
QR-kod 1994-yilda Yaponiyada Denso Vave kompaniyasi tomonidan ishlab chiqilgan. 
Bu kodning afzalligi: 
Skanerlovchi [5] uskuna mobil telefon, fotoapparat yoki qo‘l skaneri yordamida oson va tez o‘qish 
imkonini beradi. 
 
STEAM ta’limiasosida yondashuv o‘quvchi yoshlarga dunyoni tizimli ravishda o‘rganishga, atrofda 
ro‘y berayotgan jarayonlarni mantiqiy mushohada qilishga, ulardagi o‘zaro aloqani anglab yetishga o‘zi 
uchun  yangi,  noodatiy  va  qiziqarli  narsalarni  kashf  qilishga  imkon  beradi.  Qandaydir  yangilikni  kutish 
orqali  o‘quvchi  yoshlarda  qiziquvchanlikni  rivojlantiradi,  o‘zi  uchun  qiziqarli  masalani  aniqlab  olishni, 
yechimini topishning algoritmini ishlab chiqishni, natijalarni tanqidiy baholashni, fikrlashning muhandislik 
jihatlarini shakllantirishga olib keladi. 
Ilmiy–texnik bilimlarni real hayotda qo‘llash 
STEAM ta’limida amaliy mashg‘ulotlar yordamida bolalarga ilmiy-texnik bilimlaridan real hayotda 
foydalanish namoyish qilinadi. 

---

 
261 
 
Har  bir  darsda  o‘quvchilar  zamonaviy  industriya  modellarini  ishlab  chiqadi,  quradi  va  modelini 
rivojlantiradi. 
Ular  aniq  loyihani  o‘rganadi,  natijada  real  mahsulotning  prototipini  yaratadilar.STEAM  dasturi, 
bolalar kundalik hayotlarida duch keladigan qiyinchiliklarni yengishga zarur bo‘ladigan tanqidiy tafakkur 
va muammolarni yechish ko‘nikmalarni rivojlantiradi. 
Masalan, bolalar tez yuradigan mashina modelini yig‘ishda, so‘ngra uni sinovdan o‘tkazishadi. 
STEAM ta’limi oltita bosqichdan iborat: 
savol (vazifa), muhokama, dizayn, qo‘rish, sinovda no‘tkazish va rivojlantirish. 
Bu bosqichlar tizimli loyihalash yondashuvining asosi hisoblanadi. Turli imkoniyatlarning birgalikda 
mavjud  bo‘lishi  yoki  birgalikda  ishlatilishi  o‘z  navbatida  kreativlik  va  innovatsiyaning  asosi  bo‘lib 
hisoblanadi.  Shunday  qilib,  fan  va  texnologiyaning  birgalikda  o‘rganilishi  ko‘pgina  yangi  innovatsion 
loyihalarni yaratishga olib keladi. 
Adabiyotlar: 
O‘zbekiston  Respublikasining  «Ta’lim  to‘g‘risida»gi,  «Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi 
to‘g‘risida»gi qonun. Toshkent. – O‘zbekiston 1998 yil. 
Sharipov Sh.S., Muslimov N. A “Badiiy ijodkorlik va dizayn” o‘quv qo‘llanma. 
G.B. Abdiyeva “Badiiy ijodkorlik va dizayn” metodik qo‘llanma. 2020.T. 88 b. 
www.Uzedu.uz – xalq ta’limi vazirligining rasmiy veb sayti 
Eduportal.uz – xalq ta’limi vazirligi axborot ta’lim portali. 
a fani o'qituvchisi. 
Mexanizmы vnedreniya individualnogo podxoda k protsessu nachalnogo obrazovaniya