Маъруза №15 Маруза режаси

15.4-расм. Марказдан қочма насоснинг схемаси чизмаси 

---

 Спирал камерани ҳисоблашда айланма тезликнинг тегишли радиус – 
векторга кўпайтмаси ўзгармас деб қабул килинади. Натижада спирал камерада 
суюқлик тезлиги чиқишга қараб камайиб боради. Бу ҳол насоснинг ишлашига 
яхши таъсир қилади ва тезликнинг камайиши потенциал энергиянинг ортишига 
олиб келади. Бунда табиийки, тезликнинг камайиб боришига кесимнинг а 
кўриниши б кўринишга қараганда кўпрок таъсир қилади. Одатда спирал 
камерада тезлик қуйидагича формула билан ҳисобланади: 
,
2
H
g
k
с
c
с


(15.1) 
Бу ерда, К
с
– тезюрарлик коэффициентига боғлиқ бўлиб, унинг қиймати 
0,45 дан 0,2 гача ўзгаради. 
Эслатиб ўтиш керакки, ҳар қандай спирал камера фақат тегишли 
ҳисобланган сарф учун тўлиқ самара бериб, сарфни ўзгартирганда унинг 
қаршилиги ҳисобланган ҳаракат бузилади. Бу эса ФИК га таъсир қилади. 
Тезликни камайтириб, юқори босим олиш учун чиқиш олдида диффузордан 
фойдаланиш яхши натижа беради. 
Марказдан 
қочма 
насосларни 
асосий 
параметрлари 
орасидаги 
боғланишларни турли режимдаги ҳолатлари характеристикалари график 
равишда берилади. 
Насос характеристикси деб унинг асосий параметрларини суюқлик 
сарфига боғлиқ ҳолдаги график насос двигатели валини айланиши ўзгармас, 
киришда суюқлик хусусияти ҳам ўзгармайдиган ҳолатда олинади.
Насос характеристикаси тажриба йули билан олинади. Қуйидаги 
боғланишлар график равишда чизилади H=f
1
(Q), N=f
2
(Q), 

н
=f
3
(
Q
)
И 
Н
в
=f
4 
(Q) 
(расм). 
H=f
1
(Q), N=f
2
(Q) ва 

н
=f
3
(
Q
)
эгри чизиқлар насоснинг энергетик 
хусусиятларини 
кўрсатади, 
Н
в
=f
4 
(Q) 
насоснинг 
суриш 
қобилятини 
ифодалайди.
H=f
1
(Q) эгри чизиқ сарф ва напор характеристикасини; беради, бу 
насосни ишлатиш даврида мухим ахмиятга эга.

---

а) б)