Лекция №1 асосий кимёвий тушунчалар. Асосий синфлар

3

^F e(O H )

2

++OH-

Fe(OH)

2

+^Fe(OH)2++OH-

Fe(OH)2+ ^F e3++OH-

Nordon  va  gidroksid  tuzlar  bosqichli  Dissotsiatsiyalanishida  metall  ioni,  kislota 

yoki asos qoldiq hosil bo’ladi.  Masalan:

NaHSO4^Na++HSO4-

MgOHNO3^M gOH++NO3-

Dissotsiatsiyalanish  konstantasi

Elektrolitlarning  dissotsiatsiyalanish  jarayoni  qaytar  bo’lgani  uchun  bu  jarayon 

albatta muvozanatga keladi: 

AB  ^  A+ + B+  massalar ta' siri qonuni.

Muvofiqki  k =  [A+][B+] /  [AB];

Demak,  muvozanat  yuz  berganda  ionlar  konsentratsiyasi  ko’paytmasining 

dissotsiatsiyalanmagan  molekulalar  konsentratsiyasiga  nisbati  o’zgarmaydi.  Bu 

konstanta dissotsiatsiyalanish konstantasi deb ataladi.

Masalan  : NH4OH- Quyidagicha dissotsiatsiyalanadi:

NH4OH  ^   NH4+ +OH-  k =  [NH4-][OH-] /  [NH4OH] 

bu yerda  [NH

4

+] -  ammoniy konsentratsiyasi 

[OH-]-gidroksil 

konsentratsiyasi 

elektrolitning 

mol/litr 

hisobidagi 

konsentratsiyasini  C  bilan  belgilasak,  а  moli  dissotsiatsiyalansa  anion  va 

kationlarning  hamda  dissotsiatsiyalanmagan  molekulalarning  muvozanat  vaqtidagi 

konsentratsiyalari 

qo’yidagicha 

yoziladi: 

u 

holda 

dissotsiatsiyalangan 

molekulalarning  muvozanat  konsentratsiyasi  ca  bo’ladi,  dissotsiatsiyalanmagan 

molekulalar konsentratsiyasi c -  ca bilan ya'ni

c  -   ca  =  c  (1-a)  bo’ladi.  Har  bir  molekuladan  (bir  anion  bir  kation)  hosil  bo’lgani 

uchun  anionlarning  ham  kationlarning  ham  konsentratsiyasi  ca  bo’ladi,  ya'ni 

[NH4+]=ca  ;  [OH]=ca  ;

2

[NH4OH]= c(1a) 

K  

= c a ' a_

  к  = 

;  kelib chikadi.

c (la )

 

1 - a

87

---

Bu qonunni  Ostvald topgan bo’lib,  u  suyultirish qonuni  deb  ataladi.  Bu tenglama 

yordami 

bilan 

(agar 

K 

m a'lum  

bo’lsa), 

turli 

konsentratsiyalar 

uchun 

dissotsiatsiyalanish darajasini hisoblab chiqarish mumkin.

Kuchsiz  elektrolitlarning  dissotsialanish  darajasi  juda  kichik  bo’lsa,  bunday 

eritmalar uchun