O`zbeкistоn rеspubliкаsi оliy vа o`rtа mахsus tа`lim vаzirligi

Rul  mexanizmlarini  qismlarga  ajratish  va  yig`ish.  Rul  mexanizmini  avtomobildan  olish 
uchun  rul  soshkasini  ajratib,  uni  s`yomnik  yordamida  chiqarib  olish  kerak.  Gidrokuchaytirgichli  rul 
mexanizmlarida shlanglar ajratilib, moy to`kib olinadi va ‗onaning  gaykasini bo`shatib hamda ‗onani 
urib chiqarib kar-danli val ajratib olinadi. 
Mahkamlash  boltlarini  bo`shatib,  rul  mexanizmi  olinadi,  uning  tashqi  sirti  tozalanadi  va 
yuviladi hamda moy qoldig`i to`kib olinadi. 
GAZ-53A  avtomobilining  rul  mexanizmi  stendga  yoki  tiskiga  flanets  bilan  gorizontal  holatda 
mahkamlanadi.  Rul  validan  s`yomnik  yordamida  rul  chambaragi  presslab  olinadi.  Mahkamlash 
xomutini  bo`shatib,  karterning  yuqorigi  qo‘qog`idan  rul  kolonkasi,  rul  validan  esa  tayanch  shayba, 
prujina, zichlash halqasining shaybasi va halqaning o`zi olinadi. Karterdan yon qo‘qoqni mahkamlash 
boltlari burab olinib rostlash vintini‘g gaykasi burab chiqariladi, stoporlash shaybasi olinadi va rostlash 
vinti soat strelkasi harakati tomonga burab bo`shatib chiqariladi. 
 YOn qo‘qoqni podshipnik bilan birga va qistirmani olib, karterdan soshka vali rolik bilan birga 
yig`ilgan  holda  chiqarib  olinadi.  pastki  qo‘qoqni  karterga  mahkamlash  boltlarini  karterdan  burab 
chiqarib, qo‘qoq va rostlash qistirmalari olinadi. S`yomnik vositasida yoki rul valining yuqorigi uchiga 
yog`och  brusok  qo`yib,  bolg`a  bilan  urib    karterdan  pastki  podshipnikning  tashqi  halqasi  presslab 
chiqariladi  va  podshipnik  chiqarib  olinadi.  Karterdan  mahkamlash  boltlari  burab  chiqarilib,  yuqorigi 
qo‘qoq olinadi. S`yomnik yordamida yoki rul valining pastki uchiga bronza chiviq qo`yib bolg`a bilan 
urib,  yuqorigi  podshipnik  halqasi  presslab    chiqariladi  va  karterdan  podshipnik  hamda  rul  vali 
chervyak bilan yig`iq holda chiqarib olinadi. 
Rul mexanizmi qismlarga ajratishdagiga teskari tartibda yig`iladi. 
3IL-130 avtomobilining rul mexanizmi stendga yoki qiqichga kronshteyni bilan mahkamlanadi. 
Valni o`rta holatga o`rnatib, yon qo‘qoqni karterga mahkamlash boltlari burab chiqariladi va u soshka 
vali  bilan  birga  chiqarib  olinadi.  Rostlash  vintining  kontrgaykasi  burab  bo`shatilgach,  vint  yon 
qo‘qoqdan  burab  chiqariladi  va  undan  soshka  vali  chiqarib  olinadi.  Rostlash  vintini  tirak  shaybalar 
bilan birga chiqarib olish uchun stoporlash halqasi dumaloq jag`li ombur bilan chiqarib olinadi. 
YUqorigi  qo‘qoqni  mahkamlash  boltlarini  burab  chiqarilgach,  qo‘qoq  ignali  podshipnik  va 
salnik  bilan  birga  yig`ilgan  holda  olinadi.  Tayanch  podshipnikli  chiqarib  olish  uchun  gayka  burab 
bo`shatiladi  va  prujinasimon  shayba  olinadi.  Zolotnikli  qurilmaning  korpusini  mahkamlovchi  boltlar 
burab chiqarilib, valdan korpus va ikkinchi tayanch podshipnik olinadi. 
Oraliq  qo‘qoq  ‗azidagi  zichlash  halqasi  chiqarib  olinadi  va  qo‘qoqni  gidrokuchaytirgichning 
tsilindriga mahkamlovchi boltlar burab chiqariladi, shundan keyin val oraliq qo‘qoq va porshen bilan 

---

 
69 
birga yig`iq holda porshen hal-qalarini sindirmasdan ehtiyotlik bilan tsilindrdan chiqarib olinadi.          
Rul mexanizmi qismlarga ajratishdagiga teskari tartibda yig`iladi.