Microsoft Word kr sh xolmirzayev 2 ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
185
— Нима қилмоқчисан? 
— Шу, у ёмон... — чайналди барваста йигит хўмрайиб. — Кеча йўқолиб қолган жўжахўрозниям шу 
еган дейман... Мазахўрак бўлиб қолади. 
Ўтбосар бош ирғаб, сигарет тутатди. 
— Ҳу, арча остида дурбин қопти, опке. — Кейин ўйчан тортиб сўзланди: — Тулки кўпайиб кетипти. 
Бари оч. Товушқон ҳам кам. Какликлар пастлаб кетган... 
Кейин ҳамманинг диққати макиёнга оғди. У қоровул чолнинг карсони ёнига келган, сихбоп жазларга 
бошини гоҳ у ёнга, гоҳ бу ёнга буриб қарар эди. 
Шотўра муаллим нондан синдириб, ушоғидан таш-лади. Қаламқош сал тисландию увоқни чўқиди. 
Тум-шуғига олиб, четга отди. 
— Бунга нима берардинг, Мансур? — сўради муаллим. — Нонни писанд қилмаяпти. 
Мансур бир муддатдан кейин: 
— Нўхат, — деди. — Қайнатиб, эзиб... Тухумнинг сариғини ушатиб... — дея хўрсиниб юборди. — 
Энди тошни ейсан, — деди қушга. Тағин дўқ қилди: — Е! Топиб е энди... Ўртоқлар, бу нимани ейди 
энди? 
— Айтганингиздек, тошни ейди, — деди папироснинг тамакисини эзиб кафтига тўкаётган 
Абулқосим. — Емаса, анави саривойга ем бўлади. 
— Эшитдингми? Очдан ўласан, — зуғум қилди Мансур какликка. Ва ҳиринглаб кулди. — Энди 
сенга иссиқ уй қани? Ҳўў... Бошпананг ҳам йўқ. — Кейин жиннинамо ишшайиб, тепасидагиларга қараб 
олди. — Ҳақиқатан ҳам, турмадан чиққан маҳбусга ўхшай-ди, а? Озод бўлган. Энди нонини топиб 
ейиши керак... — Яна қушга бокди. — Топиб еяласанми? 
— Бу, қўйиб юборишдан бурун сал ўргатиш керак эди, — деб мулоҳаза билдирди муаллим. — Озод 
яшаш-га... — Сўнг хаёлланиб синиқ жилмайди. — Ахир, ўзимиздан қиёс-да: мана, озодликка эришдик... 
— Мен тушундим фикрингизни, — деди Ўтбосар бирдан. — Сиз жудаям яхпш айтяпсиз, ака... — 
Унга тан берганини бош ирғаши билан ҳам тасдикдади. Сўнг хўрсиниб юборди. — Лекин бизлар 
одамлармиз. Ҳар ҳолда, ақлимиз бор... Бундаям ақл бор-у, аммо одам-зот яшовчан... 
— Да, — деди шунда директор ўринбосари. — Шунинг учун ҳам одамзот ақлли, тадбирлики, уни 
қушлар, ҳайвонлар эмас, у ҳайвонот-у парранда зотини қўлга ўргата олади. Ҳим, ўз измига солади. 
Цирк ареналарига чиқаради. 
— Ў, ҳаммаларинг файласуп экансизлар, — деди Абулқосим. — Тўғри гапираяпсизлар-е, худо 
урсин... Нима дединг, Эшқувват? 
— Акалар билишади-да, — деди у ва пайтдан фойдаланиб дурбинни шефига берди. 
Мансур беихтиёр ҳалиги тулки кўринган наъматак тагига қаради-ю, олапар итини эслади: «Ўшанча 
бор экан, уям кичик, — дея дилидан кечирди. Кейин бирдан ҳайрон бўлди: — Ахир, тулки жонивор ҳам 
табиатга мослашиши керак-ку? Мана, баҳор бўлди... Нега унинг териси жилла ўзгармайди?» 
Сўнгра Қизилжарнинг тулкиси шундай бўлиши ёдига тушиб: «Ҳа, бу ўтроқ-а», дегач, 
қурдошларнинг жимиб қолганини сезди, ҳайратланиб бурилганди, ўзининг ҳам кўзи — улар ҳаяжон-ла 
қараб қолишган томонга, яъни, ҳали Қорақош яшириб қўйилган бутага тушди-ю, бояги беор тулки энди 
ўша бута биқинидан мўралаб турганини кўрди. 
Энди ўрнидан сапчиб кетмади. Балки унга қизиқиш ила тикиларкан, Қоровулнинг ёнида чуқ-чуқлаб 
юрган каклик бирданига йўрғалаб қолди. Тулкига қараб. 
— Ҳой, кишт! Қайт! — деб бақирди Ўтбосар ва Эшқувватга: — Жонинг борми? — дея уни қўзғатиб, 
Мансурга юзланган чоғида тулки бир сакради-ю, Қаламқошнинг нақ бўйнидан тишлаб олди. Аммо 
Қаламқош шундай ваҳима билан чинқириб-қиғиллаб юбордики, тулки уни қўйвордими ё ўзи қутилиб 
чиқдими, қарсиллатиб қанот қоққанча тепага кўтарилди. Кейин негадир бир ёнига майишиб кетди-ю, 
шу бўйи Қизилжар томонга пастлаб кетди. 
Очкўз тулки эса шунча одамнинг олдидан ўтиб, унинг орқасидан тушди. 
— Тамом, — деб пичирлади Мансур. Кейин титраб-қақшаб ва маъносиз илжайиб Ўтбосарга қаради. 
— Обош бўлди, фермер бобо. Гўшт бўлди ҳисоб. Армонда қолдингиз... — Фермер бобо донг қотиб 
турарди. Мансур каловланиб унинг ёнидан ўтди-да, жарлик томонга икки-уч қадам босди. Кейин юраги 
оғриб кетгандай кўксига қўл қўйиб, тўхтади. Кейин бошини кўтармай изига қайтди. 
Сўнгра анграйиб турган чолнинг ёнидаги тошкурсига ўтирди. 

---

САЙЛАНМА. Шукур Холмирзаев. 2-жилд