O’zbеkiston rеspublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti


 Iste’molchilar talabining xilma-xilligi



Download 3,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet76/101
Sana31.12.2021
Hajmi3,2 Mb.
#206674
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   101
Bog'liq
1829-Текст статьи-4007-1-10-20200627

12.3. Iste’molchilar talabining xilma-xilligi 
        Tovar-murakkab  strategiyasi  qirrali  tushuncha,  biroq  bunda  eng 
asosiy narsa iste’mol xususiyatlari, ya’ni tovarning o’z vazifasini bajarish-
unga  ega  bo’lgan  iste’molchining  ehtiyojlarini  qondirish  xususiyatidir. 
Tovarning  iste’mol  qiymati  uning  iste’mol  xususiyati  majmuasidir. 
Tovarning  quyidagi  xususiyatlariga  qarab  aloxida  e’tibor  beriladi:  rangi, 
upakovkasi  (o’rash,  boglash),  tashki  ko`rinishining  fasoxati  (dizayni), 
ergonomik  xususiyatlari  (foydalanish,  ta’mirlash  va  boshqalarning 
qulayligi va boshqalar)
45

 Tovarni  ishlab  chiqarishrdan  oldin  uning  iste’mol  xususiyati  taxlil 
qilinadi.  Tovar-murakkab  strategiyasi  qirrali  tushuncha,  biroq  bunda  eng 
asosiy narsa iste’mol xususiyatlari, ya’ni tovarning o’z vazifasini bajarish 
unga  ega  bo’lgan  iste’molchining  ehtiyojlarini  qondirish  xususiyatidir. 
Tovarlar  quyidagi  mezonlari  bo’yicha  aloxida  guruxlarga  bo’linadi: 
Maqsadli  xarakteriga  ko’ra  esa  tovarlar  iste’mol  tovarlari  va  ishlab 
chiqarishrga  oid  tovarlarga  bo’linadi.  Iste’mol  tovarlari  –  bu  shaxsiy 
iste’mol  uchun  mo’ljallangan  tovarlardir.  Ular  kundalik  talab  tovarlari, 
dastlabki  tanlov  asosida  olinadigan  tovarlar,  aloxida  talabdagi  tovarlar, 
passiv  talabdagi  tovarlarga  bo’linadi.  Kundalik  talab  tovarlariga  kundalik 
turmush  uchun  zaruriy  oziq-ovqatlar,  kir  yuvish,  tozalash  vositalari,  uy 
xo’jaligi  uchun  zaruriy  mayda  tovarlarni  kiritish  mumkin.  Kundalik 
iste’mol tovarlarini iste’mol qilish intensivligiga ko’ra ularni o’z navbatida 
3 ta quyi guruxga ajratish mumkin:  
1. Doimiy extiyojdagi asosiy tovarlar (non, xo’jaliki sovuni) 
2. Impulsiv tarzda sotib olinadigan tovarlar (sakich, gazeta) 
3.  Favqulodda xolatlar uchun xarid qilinadigan tovarlar (zont)
46

         Dastlabki tanlov asosidagi tovarlar safiga: mebel, kiyim-kechak, uy-
ro’zg`or uchun elektr jixozlari kiradi va u xaridorlarni qiyosni, narx, moda, 
dizayn jixatidan tanlovda bir muncha muloxaza yuritishni talab qiladi. 
        Xozirgi  davrda  raqobat  o’ziga  xos  qiyofa  kasb  etmoqda.  Narxlar 
soxasida  raqobat  ishlab  chiqarishrni  xarajatlar  eng  kam  bo’ladigan 
mamlakatlarda  yo’lga  quyishni  talab  qiladi.  Narx  bilan  raqobat  utmishda 
                                                 
45
 Ш.Ш.Шодмонов, У.Б. Faфурoв  “Икдисодиёт назарияси”.  Дарслик  «Iqtisod-moliya»  2010.  196-212 б 
46
 Economics : principles, problems, and policies / Campbell R. McConnell, Stanley L. Brue.– 17th ed. 399-416p. 


178 
 
erkin bozor raqobati bo’lgan, bozorda bir xil tovarlar xar xil narxlar bilan 
sotilgan davrlarda paydo bo’lgandi. 
        Ishlab  chiqaruvchi  narxni  pasaytirish  bilan  o’z  tovarini  ajratib 
kursatishga,  unga  e’tiborni  qaratishga  va  pirovard  natijada  o’zi  istagan 
bozor  xissasini  egallashga  erishgan.  Xozirgi  zamon  bozor  sharoitlarida 
narx  bilan  ochiq  raqobat  amal  qilmaydi,  chunki  ishlab  chiqaruvchilardan 
biri  narxni  pasaytirishi  bilan  uning  raqibi  xam  shu  ishni  qiladi,  bu  esa 
firmaning bozordagi  mavqeini o’zgartirmaydi, balki, umuman  tarmoqdagi 
foydaning  pasayishiga,  asosiy  fondlarni  yangilash  va  kengaytirish  uchun 
investitsiyalarning kamayishiga olib keladi.  
 
 
 
 

Download 3,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   72   73   74   75   76   77   78   79   ...   101




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish