Шуҳрат эргашев жаҳон тарихи (Янги давр. 1-қисм. Xvi–xviii асрлар)

Якобинчилар диктатурасининг туғилиши ва ҳалокати
Республика хавф остида. Людовик XVI нинг қатл қилиниши 
Англия ва Испанияни Францияга қарши урушга чорлади. 1793 
йили баҳорда Австрия армияси ҳужумга ўтди. Француз қўшинлари 
мағлубиятларга учрай бошлади. Якобинчилар ва оддий халқ бунда 
жирондачиларни айблардилар.
Уруш, солиқларнинг ошиши, хўжалик алоқаларининг бузили-
ши французларнинг аҳволини ёмонлаштирди. Якобинчилар нарх-
ларни чеклаш ҳақидаги талаблари билан оддий халқнинг ихлосини 
қозонганди.
Жирондачилар судсиз жазолашларни тўхтатишга уриндилар. 
Улар ҳатто Маратни ва яна бир ашаддий якобинчи – Жак Эберни 
(1757–1794) қамоққа олишга қарор қилдилар. Уларнинг ҳар иккала-
си нафрат оловини ёқишарди.
Эбер халқ учун чиқариладиган «Le pure Ducheshe» («Отахон 
Дюшен») газетасининг муҳаррири эди. Газетанинг ҳар бир сонида 
Эбер жирондачиларни фош қилар ва қатл қилишга чақирарди.
Норозилик тўлқинлари ичра жирондачилардан «қутурган» деган 
номни олган ташвиқотчилар гуруҳи ҳам кўриниб қолди. Уларнинг 
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

200
раҳномаси руҳоний Жак Ру эди. «Қизил руҳоний» (Руни шундай ата-
шарди) чайқовчилик учун ўлим жазоси қўлланишини талаб қилди. 
«Қутурганлар»нинг идеали – ҳар бир киши ўз даласи, дўкони, уста-
хонасига эга бўлган майда ҳунармандлар жамияти эди.
Айни шу пайт Франциянинг жанубида аксилинқилобий исёнлар 
авж олди. Исёнчиларнинг асосий қисмини ерларни шаҳар буржуази-
яси сотиб олаётганидан норози бўлган деҳқонлар ташкил қиларди. 
Бунинг устига, деҳқонлар художўй эдилар ва Худонинг ердаги со-
яси бўлган қиролнинг қатл қилинишини жиноят деб ҳисоблашарди. 
Қўзғолонлар айниқса Нормандия ва Вандейда кучли бўлди. Савод-
сиз ва мутаасиб бўлган халқ ўз ғазабини шаҳар аҳолисига қаратди. 
Паншаха, найза, қилич, милтиқлар билан қуролланиб олиб, улар 
шаҳарларга ёпирилиб киришар ва Миллий гвардияни тумтарақай 
қилар, бой шаҳарликларнинг уйларини талар, амалдорларни 
ўлдиришарди.