Termiz davlat universiteti amaliy matematika kafedrasi «Axborot xavfsizligi» fanidan

Фойдаланув 
чилар  
 
 
Сеанслар  
 
 
Роллар  
 
Ваколатлар  
 
 
 
 
 
 
Х 
 
Х 
 
 
 
 
 
 
Х 
 
Х 
 
 
U 
R 
P 
S 
UA 
PА 
Roles 
User 

---

98 
 
Yuqorida sanab o‘tilgan to‘plamlar uchun quyidagi munosabatlar belgilanadi: 
𝑃𝐴 ⊆ 𝑃 × 𝑅-  har  bir  rolga  unga  berilgan  vakolatlarni  tayinlab,  vakolatlar  to‘plamini  rollar 
to‘plamiga akslantiriladi; 
Xavfsizlik siyosati modellari bo‘yicha xulosalar. 
Xavfsizlikning  diskretsion  va  mandatli  siyosatlari  mavjud  avtomatlashtirilgan  axborot 
tizimlarda  qabul  qilingan  an’anaviy  mexanizmlarga  mos  keladi.  Diskretsion  modellar  uchun 
ob’ektlarga  (fayllarga)  xuquqlar  ular  tegishli  bo‘lgan  foydalanuvchilar  tomonidan  tayinlanadi, 
jarayon vakolatlari esa uni foydalanuvchi nomidan bajarilayotgan foydalanuvchi identifikatori orqali 
aniqlanadi.  Mandatli  model  uchun  ob’ektlarning  xavfsizlik  darajasi  ularda  saqlanayotgan 
xujjatlarning  maxfiylik  grifiga  mos  keladi,  sub’ektlarning  xavfsizlik  darajasi  esa 
foydalanuvchilarning  “ruxsat(dopusk)”  kategoriyasiga  asosan  aniqlanadi.  Aksincha,  rolli  siyosat 
xavfizlikning  tatbiqiy  siyosatini  akslantiradi.  Shu  sababli  bu  siyosatda  aniq  moslik  mavjud  emas. 
Ushbu siyosatni amalga oshirish mexanizmini tatbiqiy masala shartlari hamda rollar va vakolatlarni 
tayinlash metodikasiga asosan ishlab chiqish zarur.