M. F. Ziyayeva, O. Z. Rizayeva

 
6.8. Najasni gijja tuxumlarini aniqlash uchun yig‘ish
 
 
Najasni gijja tuxumlarini aniqlash uchun yig‘ishda bolaning 
ichi toza tuvakka bo‘shatilgach, uning kamida 5-6 joyidan najas 
yuqoridagi kabi olinadi va zudlik bilan (najas issiqligini yo‘qotib 
qurib qolmagunicha) laboratoriyaga yo‘llanma bilan jo‘natiladi. 
Gijja tuxumlarining tezda yemirilib ketishini hisobga olib ushbu 
najas imkon qadar tekshiriladigan joyda olingani ma’qul. 
 
 
6.9. Qorin dam bo‘lgan (meteorizm) da yordam ko‘rsatish
 
 
Ko‘pchilik  kasalliklarda  (ayniqsa,  zotiljamda  –  chaqaloq 
bolalarda, hazm a’zolari kasalliklarida, o‘tkir intoksikatsiyalarda 
katta yoshdagi bolalarda) bolalarning qorni dam bo‘lishi uning 
ahvolini keskin og‘irlashtirib qo‘yadi. Shuning uchun, tibbiyot 
hamshirasi  kasal  bolaning  ichaklari  funksiyasini  diqqat  bilan 
kuzatib  borishi,  meteorizm  rivojlanishini  o‘z  vaqtida  oldini 
olishi, qorni dam bo‘lib qolganda esa tezroq gazlarni yurishtirib 

---

 
341 
chiqarib yuborishga harakat qilishi kerak bo‘ladi. Buning uchun 
tozalovchi huqna qilish va eng avvalo, gaz chiqaruvchi naycha 
qo‘yish,  qornini  uqalash  yoki  issiq  grelka  qo‘yish  lozim. 
Bajarish tartibi:
 
1.  Tayyorlab  qo‘yiladi:  steril  gaz  chiqaruv  nayi,  suvqog‘oz, 
tuvak, to‘siq, vazelin, salfetka. 
 
2. Zaruriyat bo‘lsa to‘siq o‘rnatiladi. 
 
3.  Bola  choyshab  va  suvqog‘oz  solingan  kushetkaga  chap 
yonboshiga  yotqiziladi,  bunda  uning  oyoqlari  tizzada  bukilib, 
qoringa keltirilgan bo‘lishi kerak. 
 
4. Bola oyoqlari oldiga suv qo‘yilgan tuvak qo‘yiladi. 
 
5. Qo‘llar yuvib, quritiladi. 
 
6. Qo‘lqoplar kiyiladi. 
 
7. Steril gaz chiqaruvchi naychaga vazelin surtiladi. 
 
8. Dumbalarni chap qo‘l barmoqlari bilan ochib, o‘ng qo‘l 
bilan aylana harakatlar yordamida gaz chiqaruvchi nay to‘g‘ri 
ichakka  kiritiladi,  avval  kindik  yo‘nalishida  3-4  sm,  keyin 
umurtqa pog‘onasiga parallel 20-30 sm. 
 
9.  Nay  ichakda  gazlar  to‘liq  chiqib  ketguncha  qoldiriladi, 
lekin 1 soatdan ko‘p emas. 
 
10. Asta-sekinlik bilan nay tortib olinadi, orqa peshob atrofi 
artiladi va vazelin surtiladi.
 
11. Qo‘lqoplar yechiladi va ularga ishlov beriladi. 
 
12. Anjomlarga ishlov beriladi.