Maqsudov ilhomjon, joraev jomurod yangiboevich, amirov shavkat qo ziboevich

Iste’molga  yaroqli  chiqindilarni  utilizatsiya  qilish.  Hayvonlarga birlamchi 
ishlov berish natijasida turli chiqindi mahsulotlari olinadi. Ular texnik utilizatsiyaga 
yuboriladi. So„yim chiqindilari kelib chiqishiga qarab, ikki guruhga bo„linadi. 
Birinchi  guruhga  veterinariya  ko„rigida  iste‟molga  yaroqsiz  deb  topilgan 
konfiskatlar  kiradi.  Bularga,  infeksion  kasalliklar  bilan  o„lgan  (kuydirgi,  qutirish, 
manqa va hokozo) hayvonlar kirib, ular terisi bilan birgalikda qa‟tiy rejim asosida 
veterinariya  qonunchiligi  asosida  yo„q  qilinadi.  Ular  kuydirilib,  maxsus  joylarga 
ko„miladi (Bekker qudug„i).  
Ikkinchi guruh xom-ashyoga (embrion, jinsiy organlar, patologik o„zgarishlar 
bo„lmagan  nimta  qirqimlari,  qon,  ichak  bo„laklari,  oshqozon,  traxeya,  shirdon, 
suyaklar,  shilliq  qavatlar  va  hokazo)  iste‟molga  yaroqsiz  mahsulotlarga  kiradi. 
Ushbu mahsulotlar veterinariya-sanitariya xodimlari ruxsat bergandagina, hayvonot 
dunyosidan olinadigan ozuqalar sifatida ishlatilishi mumkin. 
Iste‟molga yaroqsiz bo„lgan bunday mahsulotlardan: qon, go„sht, go„sht-suyak 
uni, texnik yog„lar va qaynatilgan ozuqalar tayyorlanishi mumkin. Bunday ozuqalar 
97 % hazmlanadi. Ularni tashish qulay va uzoq muddat saqlash mumkin. 
Yuqumsiz  kasallikdan  o„lgan  hayvonlardan  olingan  konfiskatlarni  ochiq  va 
yopiq qozonlarga qaynatib zararsizlantirilib, quritilib, maydalanadi. Ulardan go„sht-
suyak uni tayyorlanadi (quruq usul). 
Namli usulda: Bunday mahsulotlarga bug„lab yoki qaynatilib ishlov beriladi. 
Bunda  texnik  yog„,  go„sht  sho„rva  va  qaynatilgan  go„sht-suyak  mahsulotlari 
olinadi. Bunda sho„rvada yuqori dajarada yog„, oqsil va boshqa to„yimli moddalar 
ko„p  bo„ladi  va  foydalanilmasa  befoyda  mahsulotlarga  aylanadi.  Iste‟molga 
yaroqsiz  mahsulotlarni  ochiq  qozonlarda  4-5  soat  qaynatish  eng  qulay  usul 
hisoblanadi.  Bunda  mahsulot  tarkibidagi  suvning  bug„lanishi  hisobiga  vaznini  40-
45 % ga yo„qotadi. Bunday mahsulotlar uzoq muddatga saqlashga yaramaydi, shu 
sababli  ulardan  tez  foydalanish  talab  qilinadi.  Ularni  past  haroratda  konservalash 
maqsadga muvofiq. 
Xom-ashyoni  sterilizatsiyalash  gorizontal  vakkumlarda  1,5-2  soat  davomida 
120-140
0
S  haroratda  olib  boriladi.  Tayyor  xom-ashyo  maydalanib,  elakdan 
o„tkaziladi (elak teshikchalarining diametri 2-3mm) uning sifati aniqlanadi. Bunday 
mahsulotlar uzoq saqlashga yaroqsiz chunki, tarkibidagi yog„ achishi mumkin. 

---

 
349