K I m y o ki my oga oi d atama lar etimilo gi ya si

Tadqiqotchilar sharafiga atalgan element nomlari 
 
Samariy     
XIX-asrning  40-yillarida  tog‘  muhandislari  shtabi  boshlig‘i  polkovnik  Vasiliy 
Yevgarfovich  Samarskiy-Bixovets  (1801-1870)  Ural  hududidagi  Ilmen  tog‘laridan  olingan 
qora mineral namunasini nemis kimyogari Genrix Rozenga jo‘natdi. Bundan biroz avval aynan 
shunday  mineralni  Genrix  Rozenning  akasi  Gustav  Rozen  ham  tadqiq  qilgan  bo‘lib,  unga 
uranotantal deb nom bergan edi. Aka-uka Rozenlar keyinchalik ushbu mineralga uni yuborgan 
shaxsning familiyasi bilan atashga qaror qilishadi va natijada, mazkur mineral samarskit deb 
nomlana  boshladi.  Samarskit  mineralida  hali  kashf  qilinmagan  yangi  kimyoviy  element 
mavjudligini  esa  orada  deyarli  bir  yarim  asr  o‘tib,  1879-yilda  farang  kimyogari  Lekok  de 
Buabodran tomonidan ochilgan. Buabodran ushbu kashf qilingan elementga uni taqdim qilgan 
mineral  nomi  va  polkovnik  Samarskiy  sharafiga  uning  familiyasini  berishga  qaror  qilgan. 
Natijada,  kimyoviy  element  samariy  nomini  olgan.  Bu,  kimyo  tarixida,  real  mavjud  inson 
familiyasining kimyoviy elementga berilishiga oid ilk hodisa bo‘lgan edi.   
 
Gadoliniy     
1794-yilda  Finlyandiyalik  mineralolog  olim  Yuxan  Gadolin  Shvetsiyaning  Itterbyu 
qishlog‘i  yaqinidan  topilgan  qora  mineral  tosh  tarkibidan  noma’lum  bir  yangi  kimyoviy 
elementning metall oksidini aniqlagan edi. 1879-yilda farang kimyogari Lekok de Buabodran 
mazkur oksidni yanada chuqurroq tadqiq qildi va unga «gadolin yeri» deb nom berdi. 1880-
yilda  esa, spektral  tahlil  yordamida, mazkur metall oksidida haqiqatan ham  yangi  kimyoviy 
element borligi tasdiqlandi va unda gadoliniy nomi berildi.