Jismoniy tarbiya

5  —  T.  Usmonxo'jayev  va  boshq.
65

---

Sport  mutaxassisligining  turlari  q a n c h a   b o ‘lsa,  maxsus 
chidamlilikning  turlari  ham   shuncha  bo'ladi.
Jismoniy  tarbiyada  quyidagi  atam alar  ishlatiladi:  kuchlilik, 
tezkorlik,  sakrovchanlik,  tu rg ‘unlik,  harakatlilik  va  maxsus 
chidamlilikning  boshqa  turlari.
Chidamlilik  manbayi  va  uni  tarbiyalash  uslubiyoti
Chidamlilikni  tarbiyalash  manbayi  sifatida  um um iy  tayyor­
garlik,  maxsus  tayyorgarlik  va  m usobaqa  mashqlaridan  foy- 
dalaniladi.  Organizmga  t a ’sir  etishga  bog'liq  bo'lgan  mashqlar, 
um um iy  m ashqlar  (yugurish,  suzish  va  boshqalar)  va  lokal 
t a ’sir  etuvchi  ( q o ‘l  va  oyoqlarni  k o ‘p  m a ro ta b a   k o ‘tarib- 
tushurishlar)  ga  b o ‘linadi.
Lokal  t a ’sir  etuvchi  m a sh q la r  o ‘zining  rivojlanishidan 
qolayotgan  alohida  m uskullarning  faoliyatini  o ‘stirib,  kuch, 
tezlik  kuchi,  chidamlilikning  kom ponentlarini  oshiradi.
U m um iy  chidamlilikni  rivojlantirishda  uzluksiz  yoki  tanaf- 
fu sli  b a j a r i l a d i g a n   m a s h q l a r   —  2 5 — 30  d a q i q a   va  y an g i 
boshlovchilarda  50  va  120  daqiqa,  biroz  tayyorgarligi  borlarda 
(yugurish,  suzish,  eshkak  eshish),  velosipedda  uchish,  ko‘proq 
davom  etadigan  uzluksiz  m uddatlarda  qoilaniladi.