Microsoft Word al azkor ziyouz com doc

www.ziyouz.com kutubxonasi 
175
 
Fasl: Bozorda yoki ko‘chada, bir-biriga ko‘p yo‘liqiladigan joylarda ba’zilarga xoslab 
salom berishning zarari yo‘q. Chunki har bir yo‘liqqan kishiga salom beraverish ham 
muhim ishlardan to‘xtatib, odatiylikdan chiqarib yuboradi. Salom berishdan maqsad - yo 
do‘stlikni kasb qilish yoki o‘rtadagi karohiyatni daf qilish. 
 
Fasl: Mutavalliy aytadilar: «Agar jamoat bir kishiga salom bersa, haligi kishi 
«Vaalaykum assalom», deydi. Bu bilan hammani qasd qiladi. Va undan hammaning 
hakqidagi alik olish vojibi soqit bo‘ladi. Xuddi janoza namozini bir daf’ada o‘qilganda, 
boshqa hammadan namozning farzligi soqit bo‘lgani kabi». 
 
Fasl: Morudiy aytadilar: «Agar kishi ozroq jamoat oldiga kirsa, bir salomni 
umumlashtirib, o‘sha bitta bilan kifoyalanadi. Ba’zilarni xoslab ziyoda qiladigan bo‘lsa, u 
odobdandir. Ulardan ham bir kishi alik oladi. Ulardan ham alik olishda ziyoda qiladigan 
bo‘lsa, u ham odobdandir. Agar jamoat joyi va majlisxona kabi bir salom tarqamaydigan 
makon bo‘lsa, bu yerdagi salomning sunnati kiruvchi kishining birinchi kirgan paytida 
salom berishidir. Shu bilan u hamma eshitganlarning hakqidagi salomni ado qilgan 
bo‘ladi. Va eshitgan kishilarning barchasidagi alik olishning farzi kifoyasiga doxil bo‘ladi. 
Agar o‘tirishni xohlasa, eshitmay qolganlardan salomning sunnati soqit bo‘ladi. Bordiyu 
eshitganlardan keyingi qatordagi eshitmaganlar yoniga o‘tirishni xohlasa, bu haqda ikki 
xil fikr aytilgan: avvalgisi - salom aytish ila salom hosil bo‘ladi. Chunki ular bir jamoadir. 
Salomni qaytadan berishi esa odobdandir. Shunga binoan qaysi majlis ahli unga alik 
olsa, bu bilan hammalaridan farzi kifoya soqit bo‘ladi, deyilgan. Ikkinchi fikr esa - salom 
beruvchi o‘tirmoqchi bo‘lsa, ovoz yetmagan kishilar uchun salomning sunnati soqit 
bo‘lmagan. Shunga ko‘ra, orqada o‘tirganlar alik olganiga qaramay, oldingilardan farz 
soqit bo‘lmaydi». 
 
Fasl: Kishi uyiga kirsa va u yerda hech kim bo‘lmasa ham, «Assalomu alayna va ‘ala 
ibadillahis solihiyn», deb salom berishi mustahabdir. Buni kitobimizning avvalidagi 
«Uyga kirishda aytiladigan zikrlar» bobida bayon qilganmiz. 
 
Shu singari masjidga yoki boshqa birovning uyiga kirsa-yu, u yerda hech kim bo‘lmasa 
ham, «Assalomu alayna va ‘ala ibadillahis solihiyn, Assalomu alaykum ahlal bayti va 
rohmatullohi va barakatuhu», deb aytish ham mustahabdir. 
 
Fasl: Bir jamoa bilan o‘tirgan bo‘lsa-yu, so‘ngra ulardan ajrab turadigan bo‘lsa, yana 
salomlashmog‘i sunnatdir. 
 
638/2. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: 
«Sizlardan biringiz biror majlisga boradigan bo‘lsa, salom bersin. Agar turishni xohlasa 
ham, salom bersin. Avvalgisi oxirgisidan haqli emasdir», dedilar. Abu Dovud va Termiziy 
rivoyatlari. 
 
Imom Navaviy aytadilar: «Haligi ajralayotgandagi salom bergan kishining salomiga 
jamoatning alik olishi vojibdir». 
 
Qozi Husayn va Abu Sa’d Mutavalliylar: «Jamoadan ajrab ketayotganda ba’zi odamlar 
orasida salom berish odati bor. Bu duo bo‘lib, unga javob qaytarish vojib bo‘lmay, balki 
mustahabdir. Chunki salom ajralayotganda emas, balki yo‘liqqanda bo‘ladi», deb 

---

Al-Azkor. Al-Faqih an-Navaviy