Microsoft Word bustonul orifiyn ziyouz com doc

124-bob 
Qur'on haqidagi so'zlar 
Faqih aytadilar: Odamlar Qur'on haqida gapirishdi. Ba'zilar: "U maxluq, chunki 
sahifalarda yozilgan", deyishdi. Bu Bashir Marisiy, Husayn Najjor va ularga 
ergashganlarning so'zi. Ba'zilar: "Qur'on maxluq emas va u mushaflarda yozilmagan", 
dedi. Bu Abu Abdulloh ibn Kirom, Qilobiy va ularga ergashganlarning so'zi. Ba'zilar: "U 
Allohning vahiyi, Alloh uni tushirgan va biz bu maxluq yoki g'ayri maxluq deb 
aytmaymiz", deydi. Bu Jahmiy va unga ergashganlarning so'zi. Ba'zilar: "Qur'on 
mushafda yozilgan va u g'ayri maxluq", dedi. Bu Ibrohim ibn Yusuf, uning tug'ishgani 
Zohid va mashoixlarimiz mazhabining so'zi. Qur'on maxluq, deganlar Alloh taoloning 
ushbu oyatlarini dalil qilishadi: 
"Alloh hamma narsani yaratuvchidir" (An'om 102); 
"Biz uni arabiy Qur'on holida nozil qildik" (Yusuf, 2).  
Qur'onni maxluq emas, deganlar Ibn Abbosning: 
"(Biz uni) biror egrilik bo'lmagan arabiy Qur'on holida (nozil qildik)" (Zumar, 28), oyati 
haqidagi Qur'on g'ayri maxluq, degan so'zlarini olishdi. Sufyon ibn Uyayna Alloh 
taoloning: 
"Ogoh bo'lingizkim, yaratish va buyurish faqat Unga xosdir" (A'rof, 54), oyati haqida 
shunday deganlari rivoyat qilinadi: "Xalq yaratish – maxluqlar, buyurish – Qur'on va u 
maxluq emasdir, u haqda har xil fikrda bo'lmanglar".  
Muhammad ibn Abu Bakr Maloiy Abu Abdulloh Muhammad ibn Ja'fardan, u Muhammad 
ibn Azhardan rivoyat qiladi: "Men Abu Bakr Muhammad ibn Askarning Bog'odda: "Qur'on 
Allohning kalomi, maxluq emas, kim uni maxluq desa, Allohga kofir bo'libdi va kim lafz 
bilan aytib, so'ng to'xtasa, u Jahmiy bo'ladi", deb aytganini eshitdim.  
Sufyon Savriy aytadilar:"Kim Qur'onni maxluq desa, u kofir bo'ladi". Anas ibn Molikdan 
bir kishi "Qur'on maxluq", deb aytgan kishi haqida so'radi. Anas ibn Molik: "Kim Qur'onni 
maxluq desa, u kofir bo'ladi, uni o'ldiringlar", dedilar. Nabiy (sollallohu alayhi vasallam): 
"Allohning butun tom kalimalari bilan panoh tilayman", dedilar. Darhaqiqat, Nabiy 
(sollallohu alayhi vasallam) Allohdan boshqadan panox tilashdan qaytargan edilar. 
Demak, Rasululloh (sollallohu alayhi vasallam) Allohning kalomi bilan panoh tilagach, u 
maxluq emasligi isbot bo'ladi, chunki maxluq biror narsadan panoh bera olmaydi.  
Ibn Abbosdan (roziyallohu anhumo) rivoyat qilinadi: "Alloh taolo yaratgan narsani 
birinchisi qalam", deganlar. Agar Allohning kalomi maxluq bo'lganida Ibn Abbos Alloh 
yaratgan narsaning birinchisi so'z deb aytgan bo'lar edilar, chunki Alloh taolo narsalarni 
"kun" (bo'l) degan so'zi bilan yaratdi.  

---

Bo’stonul orifiyn. Abu Lays Samarqandiy