Konstruksiyalar

55. Tortish aniqligi koeffitsienti nima?
har qanday buyum ishlab chiqarishda noaniqliklar bo‘lishi 
mumkin. Ular oldindan hisobga olinib, chegaralangan miq-
dorlarda noaniqliklarga yo‘l qo‘yiladi. Shulardan biri oldindan 
zo‘riq 
tirilgan buyumlar tayyorlashda tortishdagi xatoliklar 
bo‘lib, ular oldindan zo‘riqtirishning qiymati σ
sp
 ning kama-
yishiga yoki ko‘payishiga sabab bo‘ladi. Oldindan zo‘riqishning 
hisobiy qiymatini aniqlash uchun σ
sp
 ni tortish aniqligi koeffit-
sienti γ
sp
 ga ko‘paytiriladi. Agar konstruksiyaning ishiga salbiy 
ta’sir σ
sp
 ning qiymati kamligi bo‘lsa (masalan ekspluatatsiya 
davrida darz hosil bo‘lishiga) u holda γ
sp
<1 bo‘ladi, agar ijobiy 
ta’sir qilsa (masalan, siqilish paytidagi mustahkamligi yuqori), 
u holda γ
sp
>1. Oldindan zo‘riqishning yo‘qotilishi, darzlarning 
ochilish eni va solqiliklarni hisoblashda γ
sp
 = 1 qabul qilinadi, 
γ
sp
 ning qiymati loyihalash me’yorlarida keltirilgan.
Lekin γ
sp
 ning qiymatini ruxsat berilgan p bilan adashtirib 
yubormaslik kerak. Agar p dan oldindan zo‘riqishning loyiha-
viy qiymatini aniqlashda foydalanilsa, γ
sp
 dan esa konstruksiya 
kesimini hisoblashda foydalaniladi.