O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi andijon davlat universiteti



Download 2,03 Mb.
Pdf ko'rish
bet47/192
Sana24.09.2021
Hajmi2,03 Mb.
#184336
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   192
Bog'liq
jismoniy mashqlar fiziologiyasi va biomexanikasi

Katta  quvvatdagi  tsiklik  ish  bajarilganda    charchashni  yuzaga  kelishiga 
motor va vegetativ funktsiyalarni o’zaro koordinatsiyasi buzilishi sabab bo’ladi. Bir 
necha o’n minutlar davomida kuchli ishlayotgan organizmning kislorodga bo’lgan 
talabini  qondirish  uchun  yurak-qon  tomir  va  nafas  tizimlarining  zo’riqib  ishlashi 
talab  qilinadi.  Bunday  ish  vaqtida  kislorodga  talab  kislorod  iste’moldan  biroz 
ko’proq bo’ladi va kislorod qarzi 12-15 litrga ko’tariladi. Organizmning umumiy 
energiya sarfi juda ko’p bo’lib, 200 grammgacha glyukoza sarflanishi uni qondagi 
miqdorining kamayishiga olib keladi. 


 
O’rta  quvvatli  tsiklik  ishni  uzoq  vaqt  davomida  bajarish  markaziy  nerv 
tizimida  himoyalanuvchi  tormozlanish  rivojlanishiga,  energiya  zahiralarining 
kamayib  ketishiga,  kislorod  transport  tizimi  va  ichki    sekretsiya  bezlari  tizimi 
faoliyatining  zo’riqishiga  va  moddalar  almashinuvi  o’zgarishiga  olib  keladi. 
Organizmda glikogen zahiralari kamayishi qonda glyukoza miqdorining ozayishiga 
olib keladi. Orgnizmning suv va mineral tuzlarni sezilarli darajada ko’p yo’qotishi, 
tana  haroratining  doimiyligini  saqlashning  buzilishi,  mehnat  qobiliyatchanlikni 
pasaytirib charchashni keltirib chiqaradi. 
 
Turli xil atsiklik mashqlarda  charchashning rivojlanish mexanizmlari bir xil 
emas. Vaziyatli mashqlar va quvvati o’zgarib turadigan ishlarning turli shakllarida 
bosh  miyani  oliy  bo’limlari  va  sensor  tizimga  juda  katta  yuklamalar  tushaganligi 
sababli,  sportchi  to’xtovsiz  o’zgarib  turuvchi  vaziyatni  tahlil  qilishi,  o’zining 
harakatlarini  dasturlashi,  harakatni  tarkibi  va  jadaligini  o’zgartirishi  charchashni 
taraqqiy  etishiga  olib  keladi.  Ayrim  sport  turlarida  (masalan,  futbolda)  kislorod 
ta’minotini yetarli emasligi va kislorod qarzini ko’payishi charchash rivojlanishida 
muhim  ahamiyatga  ega.  Gimnastika  mashqlarini  bajarish  va  yakka  olishuvlarda 
miyaning  axborotlarni  o’tkazish  qobiliyati  yomonlashuvi  va  skelet  muskullarini 
funktsional  holatini  pasayishi  charchashni  rivojlanishiga  olib  keladi.  Statik  ish 
vaqtida  nerv  markazlari  va  muskullarning    uzluksiz  zo’riqishi,    faoliyatdan 
chidamliligi yuqori muskul tolalarining chiqib ketishi va katta miqdordagi afferent 
hamda efferent impulьslarni muskullar va motor markazlar o’rtasida  harakatlanishi  
charchashni keltirib chiqaradi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Download 2,03 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   43   44   45   46   47   48   49   50   ...   192




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish