O ramazonov, S. S. Buriyev meliorativ tuproqshunoslik

Tuproqning  fizik-mexanik  xossalari  deganda,  uning  tashqi  yoki 
ichki  kuch  ta’sirida  o‘zgarishi  tushuniladi.  Ularga  tuproqning  bo‘kishi, 

---

19 
cho‘kishi,  plastikligi,  yopishqoqligi,  bog‘liqligi,  qattiqligi,  solishtirma 
qarshiligi  va  fizik  etilishi  kiradi.  Bunda:  tuproqning  bo‘kishi  -  tuproq 
hajmining  namlanganda  ortishi,  tuproqning  cho‘kishi  -  tuproq  quriganda 
hajmining  kamayishi,  tuproq  plastikligi  -  ma’lum  darajada  namlanganda 
unga  berilgan  shaklni  saqlab  turishi,  tuproq  yopishqoqligi  -  nam  tuproq 
zarrachalarining  biron  jism  yoki  ishlov  berish  qurollariga  yopishishi, 
tuproq  bog‘liqligi  (ilashimliligi)  -  tuproq  zarrachalarining  o‘zaro 
ilashuvchanligi  yoki  bir-biriga  tortilishi,  tuproq  qattiqligi  -  tuproqning 
qattiq  jism  ta’siriga  qarshilik  ko‘rsatishi.  Tuproq  qattiqligi  odatda 
yumshoq, yumshoqroq, zichlashgan, qattiq va  juda qattiq holatda bo‘lishi 
mumkin.