Роман
128
немис корпорацияларининг Америкадаги жо-
суслари булиб олган эдилар.
Уруш бошланиши арафасида Аллен Даллес-
нинг иш и барбод булаёзганди. «Роберт Бош»
концернининг Куш ма Штатларда филиали бор
эди. Унинг номи «Америкен Б о ш корпорейшн»
эди. Иккинчи Жах,он уруши бошланишида
ф ирма к,ора руйхатга ту ш и ш хавфи остида
к,олади. Унинг эгалари швециялик банкир-
лар - ака-ука Валленберглар билан шошилинч
равишда ш артнома тузадилар. Бу шартнома-
да ф ирмани эгаларига фак;ат урушдан кейин
к,айтариш шарти билан «Америкен Б ош корпо
рейшн» устидан номигагина ш вед банки назо-
ратини урнатиш кузда тутилган эди.
Валленберглар бунга рози булдилар, аммо
уларга зарур булган барча расмиятчиликларни
баж ариш учун америкалик махфий аксилжо-
сус керак эди. Бу вазифа ака-ука Даллеслар-
га топширилади. Аллен Даллес Америка хукм-
дорларини алдаб, немислар мулкини Швеция
байроии остига яш ириш га муваффак; булади.
Кейинчалик Аллен Даллес фак;ат «Салливен
энд Кромвэл» фирмасининг хужайинларидан
бирига айланибгина к;олмай, балки «Шредер
трест компани»нинг айни вацтда «Ж. Генри
Шредер бэнкинг корпорейшн»нинг >;ам дирек-
тори булиб к;олади.
Х уш , Шредер ким булган?
У Германияда немис фук,ароси, К^ушма
Штатларда Америка фук;ароси, Буюк Британи-
яда инглиз фуи;ароси булган. Ут-гизипчи йил-
ларда бу концернга барон Курт фон Шредер
бошчилик к;илган. 1933 йил 7 январда Шредер-
нинг Кёльндаги уйида Гитлер фон Папен билан
129
Роман
учрашади. Гитлер шу ерда немислар томони-
дан докимиятни кулга олиш режасини ишлаб
чиадан эди. Бунинг эвазига Курт фон Шредер
СС группенфюрери унвонини олганди. Айни
вак;тда, у «Френден Крейсс» махфий ташкило-
тининг раиси дам булиб олади. Бу ташкилот
СС рейхсфюрери Гиммлер гурудлари з^чун Рур
нуфузли одамлари орасида маблар туплаган.
Шредер кондернининг инглиз филиали Лон-
донда «инглиз-герман жамияти», яъни, Буюк
Британияда фюрер рояларини тарриб цилувчи
жамиятни маблар билан таъминлаб турган. Б}ш-
дан Кушма Штатлардаги «Ж. Генри Шредер бэн-
кинг корпорейшн» нима билан шутулланганлиги
уз-узидан маълум булиб к;олади. Ана шу фирма-
нинг директори Аллен Даллес эди.
Европа, Германия, фашизм, бизнес, нефть
нима эканлигини даммадан яхширок, билган
худди ана шу киши Кушма Штатларнинг Ев-
ропадаги стратегик хизмат б о ш к, а р м а с им и иг
вакилн булиб к;олди.
Даллес, албатта, Рузвельтнинг Берлиндаги
шахсий вакилн эмасди. Унинг стратегик хиз
мат бошк,армасининг махфий кузатув булими-
га утиш тарихи, хусусан японлар Пирл-Хар-
борга дужум к,илишганидан бир дафта кейин
катта бизнес вакилларидан бири билан к,илган
судбатига боглик; булди.
-
Сиз истицбол дак,ида сураяпсиз, - хаёлга
ботиб деди Даллес, одатдаги инглиз муштугини
тутатиб, - аммо мен тулик; жавоб беришга тай-
ёр эмасман. Уз истик,болингни белгилаб олиш
учун молия адволни ва мамлакатда тарк,алган
латифаларни, театрлардаги янги спектакллар-
ни ва Ыыоренбергдаги гшртайч'аглар дак,идаги
9 - 795
х^исоботларни урганиб чик;иш лозим. Мен учун
бир нарсагина аник; ва равш ан: Германия -
мен, албатта, истеъфога чик;ариб юборилган
Ш ахт каби жиддий молиячилар ва лотинчадан
таржима к;илишга мажбур булган адиблар Гер-
маниясини назарда тутяпман - ж и м турмайди.
- Шахт - бу жиддий ran, адиблар эса...
- Буниси х;ам жиддий, - эътироз билдирди
Даллес, - сиз уйлагандан х;ам жиддий. Гиммлер
уттиз туртинчи йилдаёк; Нобель мукофотининг
лауреати ф он Осецкийни кондлагерга ташлаб
биринчи йирик хатога йул куйган эди. Бу билан
бир ш а х ^д образини яратди. Ана ш у шах^идни
концлагерга ташлаш урнига шон-шараф, пул,
хотинлар билан сотиб олиш керак эди... Ахир
актёр, ёзувчи, рассомлардек сотк;ин одам бул-
май ди. Уларни усталик билан сотиб олиш ке
рак, чунки сотиб олиш - обрусизлантиришнинг
энг яхш и у сули.
- Майли, булар бизни к;изик;тирмайди, чунки
буларнинг бари - хусусийдир...
- Хусусий эмас, - яна ran к;айтарди Даллес,
- х;еч вак;т хусусий булмайди. Гитлер етмиш
миллион киш ини кур-курона итоат этувчи к;и-
либ тарбиялади. Унинг театри, киноси ва тас-
вирий санъати х;ар к,андай иш ни кур-курона
бажарувчи куролларни тарбияламокда. Бу эса
бизни к,оник,тирмайди: савдо к;нлиш, муомала-
да булиш, бизнес сох;асида кулай операциялар-
ни уйлаб топишга куролнинг к;урби етмайди.
Бунак,анги автоматларга Шахт керак эмас. У
бизга керак. Ш ундан к;илиб, - гапини тугатди
Даллес, - х;амма нарса бир-бирига чамбарчас
боглик,... Ана ш у узаро борликдик кушипдаги
зиёлиларга келиб так;алади... Майордан тор-
Do'stlaringiz bilan baham: |