Ўзбекистон Республикаси Олий ва Ўрта махсус таълим вазирлиги Абу Райҳон Беруний номидаги

куд.туби 
= 0 ҳолда бажарилиб қуйидагича ҳисобланади 
Q
пот 
= К * 

Р
n
кат

---

68 
Тадқиқот натижасида чизилган индикатор чизиғига ишлов
бериб қудуқнинг маҳсулдорлик коэффициенти (К), қатлам 
ўтказувчанлиги (к), ҳаракатланувчанлик к\

; гидроўтказувчанлик к

h\

; пъезоўтказувчанлик (х) ва бошқа параметрларни ҳисоблаш 
мумкин. 
Индикатор чизиғига ишлов бериш қуйидаги тарзда 
бажарилади. Индикатор чизиғининг туғри чизиғли қисми учун 
маҳсулдорлик коэффициенти 
К = Q \

Р ҳисобланади. 
Дарси қонунига асосан қудуққа бўлган оқим 
Q = 2

кh (Р
кат 
- Р
куд.туби
) \ 

(ln R
ў
\ R
куд 
+ C
1
+ C
2
)
тенгламаси ѐрдамида ҳисобланади. 
Бу ерда: к - қатлам ўтказувчанлиги; 
h - қатлам қалинлиги; 

- қудуқ маҳсулотининг қовушқоқлиги; 
R
ў
- таъмин контури радиуси; 
R
куд
- қудуқ радиуси; 
С
1, 
С
2
- қудуқнинг гидродинамик номукаммаллик
коэффициенти; 
Юкорида кўрсатилганидек қудуққа нисбатан оким 
Q = К (Р
кат 
- Р
куд.туби
) тенгламаси ѐрдамида ҳам ҳисобланади. 
Бу иккала тенгламанинг ўнг томонларини тенглаштириб 
қатламнинг ўтказувчанлик коэффициенти топилади. 
2

кh (Р
кат
-Р
куд.туби
) \ 

(ln Rк \ Rкуд + C
1
+C
2
) = К (Р
кат 
- Р
куд.туби
) 
к = К 


(ln R
к 
\ R
куд 
+ C
1
+ C
2
) \ 2

h 

---

69 
Энди 
ўтказувчанлик 
билан 
боғлиқ 
бўлган 
бошқа 
параметрларни (к\

; кh\

; х) ҳисоблаш мумкин. 
Дарси қонунидан четланиш ҳолларида Q = К(Р)
n
шаклидаги
параболик тенглама индикатор чизиғини тўла тасвирлай олмайди.
Бу холларда босим градиентининг куйидаги икки ҳадли
тенгламасидан фойдаланиш мумкин 
Р \ x = к \ 



2
- у 


2
Бу ерда: Р - х узунликдаги майдонда босимлар айирмаси; 

- нефть қовушқоклиги; 

- сизилиш тезлиги; 
у - ғовакли мухит геометриясига боғлиқ
коэффициент. 
Бу тенгламанинг мазмуни қуйидагича. Суюқлик ѐки газ 
ҳаракатида кайсидир участкада босимлар айирмаси суюқлик ѐки 
газнинг инерция кучи ва ишқаланиш кучини бартараф этиш учун 
сарфланади. Бу кучлар ғоваклик каналларининг нотѐкислиги
натижасида вужудга келади. 
Кичик тезликдаги сизилишда инерция кучлари катта эмас ва 
босим асосан ишқаланиш кучларини енгишга сарфланади ва
тенгламанинг биринчи кисми ҳал килувчи роль ўйнайди. 
Сизилиш тезлиги қудуқ дебити билан пропорционал боғлиқ 
бўлганлиги сабабли индикатор чизиғига қуйидаги тенглама мос 
келади: 
суюклик учун

Р = AQ+BQ
2
газ учун:

Р
2
= A
1
Q
ат
+ В
1
Q
2
ат
Бу ерда: А,В,А
1
,В
1
- берилган қудуқ учун доимий 
коэффициентлар; 
Q - нефть дебити 

---

70 
Q
ат
- атмосфера босимига келтирилган газнинг ҳажм миқдори. 
Демак, оқим тенгламасини қуйидагича ѐзиш мумкин: 

Р \ Q = А + ВQ

ў
2
\ Q = ў
1
+ ў
1
Q
ат
Тадқикот натижалари
Q ------

Р \ Q ѐки Q
ат-
------

(Р)
2
\ Q
ат
координаталарида қуйидаги кўринишга эга бўлади.