Кўчмас мулк ва мулк ҳУҚУҚи амалий қўлланма

19
Вояга етмаган шахсларнинг муомала лаёқати
6 ёшдан 14 ёшгача бўлган 
кичик ёшдаги болалар қуйи-
даги битимларни мус тақил ра-
виш да тузишга ҳақ ли дирлар:
1) майда маиший битимлар; 
2) текин манфаат кўришга 
қаратилган, нотариал тасдиқ-
лашни ёки давлат рўйхатидан 
ўтказишни талаб қилмайдиган 
битимлар; 
3) қонуний вакил ёки унинг 
розилиги билан учинчи шахс 
томонидан муайян мақсад ёки 
эркин тасарруф этиш учун бе-
рилган маблағларни тасарруф 
этиш борасидаги битимлар.
14 ёшдан 18 ёшгача бўлган вояга етмаганлар 
ота-оналари, фарзандликка олувчилари ва 
ҳомийларининг розилигисиз қуйидагиларни 
мустақил равишда амалга оширишга ҳақли-
дирлар:
•
ўз иш ҳақи, стипендияси ва бошқа даро-
мадларини тасарруф этиш;
•
фан, адабиёт ёки санъат асарининг, ихти-
ронинг ёхуд ўз интеллектуал фаолия тининг 
қонун билан қўриқланадиган бошқа натижасига 
муаллифлик ҳуқуқини амалга ошириш; 
•
қонунга мувофиқ кредит муассасаларига 
омонатлар қўйиш ва уларни тасарруф этиш;
•
Фуқаролик кодекси 29-моддасининг 
2-қис мида назарда тутилган майда маиший 
битимларни ҳамда бошқа битимларни тузиш.
14 ёшдан 18 ёшгача бўлган
вояга етмаганларнинг муомала
лаёқати
14 ёшга тўлмаган вояга
етмаган фуқароларнинг
муомала лаёқати
Муомала лаёқатига эга бўлишнинг шарти шундан иборатки, фуқаро ақли 
расолик билан ўз ҳаракатларининг оқибатларини тушуниб ҳаракат қилади. 
Қонунда фуқаронинг ақли расолик билан ўз ҳаракатларининг аҳамиятини 
англаши унинг муайян ёшга тўлиши, руҳий ва ақлий ривожланганлиги муҳим 
зарурий шарт сифатида белгиланган.
Ёш кўрсаткичларига кўра фуқаролар муомала лаёқатининг даражаси (тўла 
ҳажмда ёки чекланган тарзда) қуйидагича таснифланади:
●
ўн тўрт ёшга тўлмаган вояга етмаган фуқароларнинг муомала лаёқати;
●
ўн тўрт ёшдан ўн саккиз ёшгача бўлган вояга етмаган фуқароларнинг 
муомала лаёқати;
●
тўла ҳажмдаги муомала лаёқати.
Менинг укам уч йил олдин “Нексия” русумли автомашина сотиб олган. 
Укам ёшлигидан мунтазам равишда даволаниб юрар эди, охирги вақтларда 
унинг соғлиги жиддий ёмонлашиб, ҳозирда бутунлай ўз ҳаракатларининг 
аҳамиятини англай олмайди. 
Ота-онам вафот этишган, укам соғлигидаги муаммолар сабаб 
уйланмаган. Мен унинг энг яқин қариндошиман.
Укамнинг соғлигини тиклаш кўп маблағ талаб қилмоқда. Мен унга 
тегишли бўлган автомашинани энг яқин қариндоши сифатида сота 
оламанми? Қолаверса, ушбу пулларни укамнинг ўзига сарфламоқчиман.