Farmon Ergashovich Nurboeyv, Shahlo Shavkatovna Tillоeva, Dilbar Baxriddinovna Raxmatova

Belgilar 
Xafaqonning hamma turlariga kattalik, kichiklik, tezlik, sustlik, siyrak va ketma-
ketlikda  chegaradan  o’tgan  notekis  tomir  urushi  belgi  bo`ladi.  Bu  tomir  urushi 
ko`pincha harsillash kasalligiga uchragan kishilarning tomir urishiga o’xshaydi 
 
Rutubatdan 
(bo`lgan) tomir urishining  
yumshoqligi, kishining o’z yuragini rutubat ichida 
to’lganayotganday sezishidan dalolat qiladi. 
Qondan. 
harorat va alangalanish belgilari, tomir urishining  
xafaqon bo’lmagan vaqtda ham tezligi va 
 kattaligi dalil bo`ladi. 
Safrodan 
Bu kam uchraydi, tomir urishining qattiqligi va kuchli 
 alanga dalil bo`ladi. 
Savdodan 
G’amginlik, qo’rqish, tomir urushining qattiqligi  
kuzatiladi. 
Oddiy yeldan 
 (moddasiz) 
Xafaqon tez tarqalishi, yengil o’tib ketish, tomir urishi  
kam, notekis bo`ladi 
Yurakdagi shishdan 
Issiq va sovuq shishlarning belgilari dalil bo`ladi. 
   Uzluksizlikning  
buzilishi 
Sababi dalil bo`ladi. 
Zaharlar va  
jonivorlar  
chaqishidan 
O’sha narsalarning sababi dalil bo`ladi 
Gijjalardan 
So’lak oqishi, me`da og’zining to’satdan  
sanchilganday og’rishi. 

---

285 
 
Moddasiz  
Issiq 
 mizojdan 
Yurakning rutubat ichida tipirchilashi 
sezilmay turib qattiq alangalanish, xafaqon 
qo’zg’almagan paytda ham tomir urishining tez va 
ketma-ketligi, moddasiz qizdiruvchi sabablar ortidan, 
hamda ingichka og’riq va shunga o’xshash kasalliklar 
vaqtida paydo bo’lishi dalil bo`ladi. 
 
Moddasiz  
sovuq  
mizojdan 
Uning sabablari, ya`ni tug’ma  
issiqlikni so’ndiruvchi bo’shatishlar, sovutuvchi  
kasalliklar, havo va boshqalar, xafaqon bo’lmagan  
paytda tomir urishining sust va siyrak bo’lishi belgi 
 bo`ladi. 
  Tiqilmalardan 
To’liqlik belgilari bo’lmaslik bilan  birga tomir 
 urishining kichiklik, kattalik, kuchsizlik va 
  kuchlilikda notekis bo’lishi dalolat qiladi 
Yurak 
 sezgisining  
nozikligidan 
Tomir urishining kuchliligi va kattaligi,  nafasning  
sog’ligi  va boshqa a`zolar sog’lomligidan bilinadi. 
Butun badan isitma 
Buxrondan bo`ladigan xafaqon kabi ma`lumdir. 
Me`da  
hamkorligi 
Me`da ahvolining belgilari, ishtaha,  
me`dadan tashlanuvchi narsalar, turli  
xayollar, ko`ngil aynishi, ich og’riqlari,  
qorin bo’sh paytida xafaqonning  
yengillashishi-lekin qorin bo’sh paytida 
 me`da og’ziga quyiladigan safro sababli 
 yengillanmaydi, va ovqat hazm bo’layotgan  
paytda uning qattiqlashuvi dalil bo`ladi. 

---

286 
 
O’pkaning  
hamkorligi 
Kishi harsillashga  
uchraydi, u kishida o’pkaning rutubatli  
ekani va o’z joyida bayon qilingan o’pka  
yo’llarining to’silganiga dalolat qiladigan belgilar 
 mavjud bo`ladi