Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

Хулоса 
 
Бошқарув ҳисоби ахборот турларидан биридир. У субъект доирасидаги 
жараён ҳисобланиб, субъектнинг ходимлар томонидан режалаштириш, ўзини 
бошқариш ва фаолиятини назорат қилиш учун фойдаланиладиган ахборот 
билан таъминлайди. Бу жараён бошқарув ходимларининг ўз фукцияларини 
бажариш учун зарур бўлган ахборотни топиш, ўлчаш, йиғиш, таҳлил қилиш, 
тайёрлаш, тушунтириб бериш, топшириш ва қабул қилишларни ўз ичига 
олади. Унинг асосий вазифаси, хўжалик жараёнлари ва муомалаларини 
узлуксиз кузатиш ва улар тўғрисида тезкор маълумотларни бошқарув 
органларига етказиб беришдан иборат. 
Амалий фаолиятда ҳар қандай ишлаб чиқариш корхонаси раҳбари 
турли хил бошқарув қарорлари қабул қилиши зарур бўлади. Баҳолар, корхона 
харажатлари маҳсулот сотиш ҳажми ва тузилмасига доир ҳар битта қарор 
пировард оқибатда корхона молиявий натижасида намоён бўлади. 
Зарарсизлик нуқтасини белгилаш бошланғич вақтдан корхона даромадлари 
тўла қоплашини аниқлаш бу категориялар ўртасидаги ўзаро боғлиқлик ва 
алоқадорликни аниқлашнинг оддий ва аниқ усули ҳисобланади.
Таянч иборалар 
Зарарсизлик нуқтаси, маржинал даромад, ассортимент, инвестицион 
лойиҳа, инвестицион фаза, рентабеллик чегараси, “Харажатлар-маҳсулот 
ҳажми-фойда” таҳлили, чидамлиликнинг маржинал захираси, сегментар 
ҳисоб, сегмент фойдаси, сегмент харажатлари, трансферт нарх. 

---

261 
 
Такрорлаш учун саволлар 
1. “Харажатлар-маҳсулот ҳажми фойда” (Cost-Volume-Profit, СVP- 
таҳлил) таҳлил турининг моҳияти нимадан иборат? 
2. CVP - 
таҳлилининг қандай асосий унсурлари мавжуд? 
3. Ишлаб чиқариш дастаги механизмини намоён бўлиши қандай 
хусусиятларга эга? 
4. Ишлаб чиқариш дастаги ҳажми қандай омиллар таъсири остида 
ўзгариши мумкин? 
5. Корхона фойдаси қандай кўрсаткичларга боғлиқ?
6. Баҳолар ҳақидаги масала бўйича молиячилар ва маркетологлар 
ўртасида қандай ёндашувлар мавжуд? 
7. Баҳога нисбатан харажат ёндашувининг моҳияти нимадан иборат? 
8. Бозор шароитларида баҳо ва харажатлар ўртасида қандай боғлиқлик 
мавжуд? 
9. Трансферт (фирма ичида) баҳони белгилаш қандай талабларга 
жавоб бериши керак? 
10. Бошқарув ҳисоби тизимида инвестицион лойиҳалар бўйича аниқ 
қарорлар қабул қилишнинг қандай ижобий томонлари мавжуд? 
11. Инвестицион лойиҳа қандай босқичларда амалга оширилади? 
12. Инвестицион жараён нечта асосий фазага бўлинади?
13. Бизнес самарадорлигини баҳолашда бошқарув сегментар 
ҳисоботининг аҳамияти нимадан иборат?
14. Хўжалик ва жуғрофий сегментларнинг қандай фарқли жиҳатлари 
мавжуд? 
15. Мустақил ҳисобот сегменти шаклланиши учун қандай шартлар 
талаб қилинади? 
16. Сегмент харажатлари нима?