Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахборот технологиялари университети

11. Ахборотни акс эттириш услублари ва йўллари. Молиявий ҳисоб 
қийматида шаклланадиган ахборотни ўз ичига олади. Корхонанинг 
молиявий ҳисоботи бош дафтардаги барча счётлар бўйича якуний 
қолдиқларни ўз ичига олади. Ахборотни қайд этиш ва акс эттириш чоғида 
молиявий ҳисоб фақат ўз услуби ва йўлларига таянади, булар: хужжатлар, 
инвентаризация, баҳолаш, калькуляция, бухгалтерия баланси ва икки 
ёқламали ёзув ва ҳ.к. 
Бошқарув ахборотини қайд этиш ва акс эттириш чоғида эса молиявий 
ҳисоб услуб ва йўллари билан биргаликда математика, статистика, иқтисодий 
таҳлилга оид услуб ва йўллардан ҳам фойдаланилади. Бошқарув ҳисобида 
қарорлар қабул қилиш учун самарали ҳисобланган ҳар қандай услублар ва 
усуллар, йўллардан фойдаланиш мумкин.
12. Ахборотини ҳисобга олиш ўлчови. Хўжалик жараёнларини 
умумлаштириш учун молиявий ҳисобда фақат қиймат ўлчови қўлланилади ва 
сўмларда ифода этилади. Бошқарув ҳисобида эса ҳисоб ўлчовларининг барча 
турларидан фойдаланилади: моддий, меҳнат, қиймат турлари.
13. Ҳисоботлар тузишнинг даврийлиги. Молиявий ҳисобот қатъий 
белгиланган муддатларда тузилади. Аниқроғи, бу ҳисобот ҳар бир квартал 
охирида ва йил якуни бўйича тузилади ва тақдим этилади. 
Бошқарув ҳисоботи эса ҳар куни, ҳар ҳафтада, ҳар ойда, ҳар кварталда 
ва ҳар йили тузилиши мумкин. Бундай ҳисоботларни тақдим этиш муддати 
бевосита корхона раҳбарияти томонидан белгиланади, бунда қатъий 
даврийлик йўқ. Муҳими, ҳисобот фойдаланувчига фойдали бўлмоғи ва у ўз 
вақтида тақдим этилиши лозим. 
14. 
Ахборотнинг содир бўлиши ва вақт. Молиявий ҳисоб 
корхонанинг молиявий тарихини акс эттиради. Унда хўжалик муомалалари 
уларнинг содир бўлганлигини тасдиқловчи ҳужжатлар асосида қайд этилади, 
яъни ҳисобнинг бу тури корхона хўжалик фаолиятида аллақачон содир 
бўлган ишни тасдиқлайди. 
Бошқарув ҳисобининг мақсади эса содир бўлган воқеалар таҳлили 
асосида истиқболга мўлжалланган тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат. 
Молиявий ҳисоб “бу қандай бўлгани”ни, бошқарув ҳисоби эса “бу 
қандай бўлиши керак”лигини кўрсатади. Шунинг учун ҳам бошқарув 
ҳисобини гоҳо тахминлаш ҳисоби деб атайдилар.