Magnit strerlkasining ogish burchagi.
Gerografik merridian - gerografik kutublarni, magnit merridianlari esa- magnit kutblarini
tutashtiradi. ERrning gerografik kutblari bilan magnit kutblari bir nuktada joylashgan emas. Magnit
kutublarining biri Antarktida kirgogida, ikkinchisi Kanada orollaridadir.
Gerografik kutblar bilan magnit kutblari bir nuktada joylashmaganligidan gerografik merridian bilan
magnit merridiani yunalishlari xamma joyda xam bir-biriga tugri kerlaverrmaydi. Ular orasida
kandaydir burchak xosil buladi. Bu burchakka magnit strerlkasining ogish burchagi deryiladi va u (
(bertta ) xarfi bilan berlgilanadi.
Magnit merridianining yunalishi magnit strerlkasi yunalishiga tugri kerladi. Magnit strerlkasining
shimol tomoni gerografik merridiandan garb yoki sharkka tomon ogishga karab, uning ogish
burchagi musbat yoki manfiy buladi.Agar magnit strerlkasi gerografik merridiandan sharkka ogsa,
ogish burchagi, sharkiy va ishorasi musbat buladi. Garbga ogsa , ogish burchagi garbiy va ishorasi
manfiy buladi.
Magnit strerlkasining ogish burchagi turli nuktalarda turlicha kiymatga egadir.
Magnit strerlkasining ogish burchagi kiymati topografik kartaning janubiy ramkasi ostida berriladi.
Undan tashkari, magnit strerlkasi ogish burchaklarini tasvirlaydigan maxsus kartalar xam buladi.
Magnit strerlkasi ogish burchagining kiymati err yuzasidagi turli nuktalarda turli kiymatga ega
bulishi bilan birga, ular vakt utishi bilan xam uzgarib turadi. Bu uzgarish asriy, yillik, sutkalik va
tasodifiy uzgarishdan iborat. Ma'lumki, errning magnit kutbi asrlar davomida uzgarib turadi. Shu
sababdan err yuzasidagi xar bir nuktada magnit strerlkasining yunalishi xam uzgaradi. Magnit
strerlkasi taxminan bersh asr davomida gerografik merridiandan sharkka yoki garbga tomon
22°gacha ogadi. Magnit strerlkasining bu ogishi asriy ogish deryiladi.
Magnit strerlkasining yillik ogishi 81 dan oshmaydi. MDX terrritoriyasida magnit strerlkasi yil
mobaynida Z1 dan 71 gacha ogishi aniklangan. Magnit strerlkasining sutkalik ogishi gerografik
kernglikka boglik. Yukori gerografik kerngliklarda ekvator atrofidagiga nisbatan magnit
strerlkasining sutkalik ogishi kattarok buladi.
M: MDX ning urta kismlarida strerlkaning sutkalik ogishi 15’ gacha ertadi. Magnit strerlkasining
sutkalik ogishi kishga nisbatan erzda, kerchasiga nisbatan kunduzi kattarok buladi.
Magnit strerlkasining tasodifiy ogishi kosmik va maxalliy xodisalarga, chunonchi shimol shu'lasi,
Kuyosh doglari, vulkan xarakatlari, kuchli shamol va boshkalarga boglik buladi. va bunda magnit
strerlkasi 2° gacha ogishi mumkin.
Magnit strerlkasining ogishi termir konlari bulgan joylarda ayniksa katta buladi. Magnit
strerlkasining kerskin ravishda ogishiga magnit anomliyasi deryiladi. Bunga Kursk va Termirtov
magnit anomaliyalari misol bula oladi.
42
Do'stlaringiz bilan baham: |