Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги самарқанд давлат чет тиллар институти

Дарсда ўқув фаолиятини ташкил этишнинг замонавий шакллари. Педагогик 
адабиётларда ва мактаб амалиётида асосан учта шакл қабул қилинган: 
фронтал; 
гуруҳли; 
индивидуал. 
Ўқитишнинг фронтал шаклида ўқитувчи бир вазифа устида ишлаётган бутун синф 
ўқув фаолиятини бошқариб боради. У ўқувчиларнинг ҳамкорлигини таъминлайди ва ҳамма 
учун бир бўлган иш суратини белгилайди. Фронтал ишлашнинг самарадорлиги кўп жиҳатдан 
ўқитувчининг бутун синф ишини назорат қила билишига ва шу Билан бир вақтда ҳар бир 
ўқувчининг ишини кўздан қочирмаслигига боғлиқ. Агарда ўқитувчи ижодий жамоали 
ишлаш муҳитини ярата олса, ўқувчилар диққатини ва фаолликларини таъминлаб тура олса 
самараси янада ошади. Аммо фронтал ишлаш индивидуал фарқларни ҳисобга олмайди, у 
ўрта ўқувчига мўлжалланган. Гуруҳли шаклларда ўқитувчи синф ўқувчилари гуруҳлари 
ўқув-ўрганиш фаолиятларини бошқаради. Ўқувчиларни звеноли, бригадали, бирлаштириш-

---

62 
гуруҳли ва дифференциалланган гуруҳларга тақсимлаш мумкин. Ўқишнинг звеноли шакли 
ўқувчилар доимий гуруҳининг ўқув фаолиятини ташкил этишни кўзда тутади. 
Бригадали шаклида таълим масалаларни ҳал этиш учун махсус тузилган ўқувчилар 
вақтинчалик гуруҳлари фаолиятини ташкил этилади.Бирлаштириш-гуруҳли шаклида синфни 
одатда ката умумий топшириқни ҳар бири фақатгина бир қисмини бажарадиган гуруҳларга 
ажратишини кўзда тутади. Дифференциалланган –гуруҳли ўқиш шакли доимий гуруҳлар 
ҳам, бир хилдаги ўқув имкониятларига эга ва ўқув малакалари, кўникмалари 
шаклланганлиги бир хил даражали ўқувчиларни бирлаштиришини кўзда тутади. Гуруҳли 
шаклларга ўқувчиларнинг жуфт бўлиб ишлашлари ҳам киритилади.
Ўқувчиларни индивидуал ўқитиш уларнинг бошқа ўқувчилар Билан бевосита 
алоқаларини кўзда тутмайди. Ўз моҳияти Билан у бутун синф ёки гуруҳлар учун бир хил 
топшириқни мустақил бажаришдан бошқа нарса эмас. Бу мақсадлар учун махсус 
тайёрланган карточкалардан фойдаланиш қулай.