Ғ. м. қосимов менежмент ўзбекистоп Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги упиверситетлар ва олий техника

9.3. Кишилар билан ўзаро муносабатлари бўйича 
ташкилотларнинг тури
Ташкилот мураккаб организм, унинг ҳаётий сало- 
ҳиятини ташкилий маданияти (нима учун кишилар 
ташкилот аъзоси бўлдилар; кишилар орасидаги му­
носабатлар қандай қурилган; ташкилотнинг қайси 
турғун меъёрлари, ҳаётий тамойиллари ва фаолия­
тини маъқул кўрадилар; уларнинг фикрига, нима 
яхшию. нима ёмон у нималар қадрли ва меъёрли) 
белгилайди. Аммо ташкилий маданият юзага аниқ қал-
23-чизма. Янги маҳсулот ишлаб чиқариш бўйича ярим 
мустақил ишчи гуруҳининг тасвири
152
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

қиб чиқмайди, уни «ушаб кўриш» қийин. Ташкилий 
маданият ифодаловчи—бу одамлар. Ташкилий мада­
ният асосан икки тавсифда: корпорацияли ва инди­
видуалистик ташкилотлар турида бўлади.
Корпорацияли ташкилотнинг асосий тавсифлари: 
киши иш учун; ташкилотда нисбатан содиқ туриш; 
ишлаб чиқариш ининг манфаатини киш ининг узи 
такрор ишлаб чиқаришга манфаатдорлиги билан 
аниьуганади; ечим қабул қилишда кўпчилик ва кат- 
талик тамойили; ташкилот киши учун жавоб беради; 
ташкилотнинг мустақиллиги; ташкилот учун эркин- 
лик; манфаатдорлик эгаси-гуруҳ, жамоа ёки бутун 
ташкилот; ташкилот фаолиятида яккаҳокимлик ва 
стандартлаш; неъматларни марказлаштириб тақсим- 
лаш билан ноёблик имконини келтириб чиқариш; 
мансабдорлик тузилмасининг ҳукмронлиги ва ш.к.
Индивидуалистик ташкилотнинг асосий тавсиф­
лари: кишиларнинг эркин, очиқ ва ўз ихтиёри билан 
уюшиши; ташкилотда аъзолар ва гуруҳлар фаолия­
тида рақобат ва кооперацияларнинг бирга олиб бо- 
рилиши; демократик жараён доирасида ҳамма аъзо- 
ларнинг манфаатини боғлаш тамойилининг ҳукмрон- 
лиги; манфаатнинг эгаси-шахс; киши ўзи учун ўзи 
жавоб беради; шахснинг мустақиллиги; шахе учун эр- 
кинлик; ечим қабул қилишда камчилик тамойили; 
ишлаб чиқаришнинг манфаатини кишининг ўзи так­
рор ишлаб чиқариш манфаатдорликлари билан аниқ- 
ланади; хулқида умуммаданийлик ахлоқи ва соғлом 
фикри; ўз эътиқодига нисбатан содиқлиги; иш киши 
учун.
корлик фаолиятини амалга ошириш жараёнида улар 
орасидаги махсус алоқа тизими деб қаралади. Корпо- 
рациянинг субъект ҳуқуқи-юридик шахе. Одатда, уни 
ассоциация ҳиссадорлик бирлашмаси шакли тушун- 
часидан фарқ қилиш керак. Корпорациялар таш ки­
лотнинг шундай социал тоифасини, чекланган ки-
Корпоратив
ташкилот
Корпоратив ташкилот, ёки 
со д д а р о қ б аён қи л ган д а 
корпорация, кишилар ҳам-
153
www.ziyouz.com kutubxonasi

---