Sh. E. Umidov, Z. A. Djabborov nazorat va standartlashtirishning huquqiy asoslari

?
NA
ZORAT SAVOLLARI
1.  Standart deb nimaga aytiladi?
2. Standartlashtirish deb nimaga aytiladi?
3. Standartlashtirishning asosiy tamoyillari haqida nimani bilasiz?
4. O‘zbekistonda  standartlashtirishni  qaysi  milliy  idora  amalga 
oshiradi?
5. Umumtexnikaviy standartlar nima?
6. Texnik shartlar qanday hujjat hisoblanadi?
7.  Rahbariy hujjatlar deganda nimani tushunasiz?

---

17
II bob. STANDARTLASHTIRISHNING 
QONUNIY ASOSLARI VA NAZORAT QILISHNI 
TASHKILLASHTIRISH
2.1. O‘zbekistonda standartlashtirish sohasining 
rivojlanish tarixi
O‘zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  tomonidan  1993-yilning 
28-dekabrida  imzo langan  «Standartlashtirish  to‘g‘risida»gi  Qo-
nuni  standartlashtirish  bo‘yicha  qoidalar,  me’yoriy  hujjatlar, 
standartlar ustidan davlat nazorati, unga doir ishlar ning moliyaviy 
ta’minoti  va  ularning  hayotga  tatbiq  etilishi,  standartlashtirish 
bo‘yicha  ishlarni  o‘tkazishning  yanada  yuqo riroq  rivojlanish 
bosqichiga ko‘tarilishiga asos bo‘ldi.
«Standartlashtirish  to‘g‘risida»gi  Qonun  5  bo‘limdan  iborat 
bo‘lib,  bu  bo‘limlar  12  moddani  o‘z  ichiga  olgan.  Respub-
likamizda  standartlashtirish  tizimi,  standartlashtirish  ishlarini 
o‘tkazish,  qonun  hujjatlari,  xalqaro  shartnomalar,  me’yoriy 
hujjatlar,  davlat  nazorat  organlari,  davlat  inspektorlari,  ularning 
huquqlari  va  javobgarligi,  standartlashtirish  va  nazorat  qilishga 
doir  ishlarning  moliyaviy  ta’minoti,  standartlarni  qo‘llashni 
rag‘batlantirish bo‘yicha keng ma’lumotlar berilgan.
Qonunga­ muvofiq,­ standartlashtirish­ ishlarini­ o‘tkazishning­
umumiy  qoidalarini,  manfaatdor  tomonlarning  davlat  bosh-
qaruv  organlari,  jamoat  birlashmalari  bilan  olib  boriladigan 
hamkorlikdagi  ishining  shakl  va  usullarini  «O‘zstandart»  agent-
ligi belgilaydi.
Respublikamizda  standartlashtirish  ishlarini  o‘tkazishning 
umumiy  texnik  qoidalarini  tartibga  solib  turuvchi  davlat  stan-

---

18
dart lashtirish  tizimi  faoliyat  ko‘rsatadi.  Shuningdek,  qonunga 
muvofiq­ davlat­ boshqaruv­ organlari­ o‘z­ vakolatlari­ doirasida­
standartlar  va  texnik  shartlarni  ushbu  qonunni  qo‘llashga  doir 
yo‘riqnomalar va izohlarni ishlab chiqadilar, tasdiqlaydilar, nashr 
etadilar.  Standartlarni  nashr  qilish  va  qayta  nashr  etishni  ularni 
tasdiqlagan organlar amalga oshiradilar.
Ma’lumki,  O‘zbekiston  Respublikasida  standartlashtirishga 
doir  me’yoriy  hujjatlar,  shuningdek,  standartlashtirish 
qoidalari,­normalari,­texnik­iqtisodiy­axborot­klassifikatorlarini­
ishlab  chiqish  va  qo‘llash  tartibi  «O‘zstandart»  tomonidan 
belgilanadi.
Qonunning II bo‘lim 6-moddasiga binoan standartlashtirishga 
doir  me’yoriy  hujjatlar  Vatanimiz  hamda  chet  el  fan  va 
texnikasining  zamonaviy  yutuqlariga  asoslangan,  O‘zbekiston 
Respublikasining  manfaatlari  himoya  qilinishini  va  ishlab 
chiqarilayotgan  mahsulotning  raqobat  qila  olish  imkonini 
ta’minlash  uchun  asosli  hollarda  standartlarda  istiqbolga 
mo‘ljallangan,  an’anaviy  texnologiyalarning  imkoniyatlaridan 
ildamlashgan  dastlabki  talablar  belgilab  qo‘yilishi  alohida 
ko‘rsatilgan.
Qonunda  davlat  yo‘li  bilan  standartlashtirish  va  nazorat 
qilishga  doir  ishlarning  moliyaviy  ta’minoti,  mahsulot  ishlab 
chiqarishni  amalga  oshirayotgan  va  mahsulotlarni  standartlarga 
muvofiqlik­ belgisi­ bilan­ tamg‘alash­ huquqini­ olgan­ xo‘jalik­
faoliyati subyektlarini iqtisodiy qo‘llab-quvvatlash va rag‘batlan-
tirish chora-tadbirlari O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahka-
masi tomonidan belgilanishi ko‘rsatilgan.