Низомий номидаги тошкент давлат педагогика

таништириш. 
Миқдор,катталик. Шартли ўлчов билан таништириш. Шартли ўлчов 
ёрдамида предметларнинг кенглигини, узунлигини ўлчаш ва таққослашга 
ўргатиш. 
Суюқ ва тўкилувчи жисмларни шартли ўлчов бирлиги билан ўлчашни ва 
ўлчаш натижасини сон билан айтишни ўргатиш.
Турли нарсалар (меваларни, сабзовотларни ва бошқалар)ни икки тенг 
қисмларга бўлишни ўргатиш, олинган қисмларни “ярим”, “иккидан бир қисм” 
деб аташга ўргатиш.
Болаларни шартли ўлчов ёрдамида предметлар кенглиги, узунлигини 
ўлчашга ўргатишни давом эттириш ва ўлчаш натижасини сон билан айтишга ва
тегишли рақамлар билан белгилашга ўргатиш. 
Турли нарсалар (геометрик шакллар, меваларни ва бошқалар)ни ўнта тенг 
қисмларга бўлишни ўргатиш. 
Кўз билан чамалаб ўлчашни ривожлантиришни давом эттириш, ўз чамасини 
ўлчов бирлиги билан ўлчаб кўриб текширишга ўргатиш. 
Катталик. Мактабга тайёрлаш гуруҳида ўқув йили бошида болаларда 
буюмларнинг узунлиги, кенглиги, баландлигини аниқлаш малакаси 
мустаҳкамланади. Шундан кейин улар шартли ўлчовлар ёрдамида буюмларнинг 
узунликлари, кенгликлари ва баландликларини ўлчаш ҳамда таққослашга 
ўргатилади. 
Болаларга энг олдин ўлчашнинг маъноси ва аҳамиятини тушунтириш, 
ўлчаш усулларини кўрсатиш, ўлчашда амал қилиш лозим бўлган қоидаларни 

---

71 
айтиш керак. Шундан кейин бола ҳар хил объектларни ўлчаш усулларини амалда 
эгаллайди. 
Машғулотларни сочилувчи жисмларнинг ҳажмларини ўлчашдан бошлаш 
мақсадга мувофиқ. Бундай қилиш шунинг учун ҳам мақсадга мувофиқки, 
сочилувчи жисмларни ўлчаш жараёни масофаларни ўлчашга нисбатан 
қизиқарлироқдир. Бундан ташқари, сочилувчи жисмлар ҳажмини ўлчаш 
суюқлик ҳажмини ўлчашга қараганда кам машаққатлидир. Биринчи 
машғулотнинг иккинчи қисмида болаларни буюмларнинг узунликларини ўлчаш 
билан таништириш мумкин.