Vetinariya 2016. pmd

7-mavzu. Siydik yo‘li va  jinsiy a’zolar kasalliklari

Siydik yo‘li uretra deb ataladi. U orqali siydik tashqi muhitga

chiqadi. Siydik ajratish funksiyasining buzilishi buyrak

yetishmovchiligi yoki siydikning sifat va miqdori jihatdan

o‘zgarishini ko‘rsatadi.

Uretrit – siydik chiqarish kanali (yoki siydik yo‘li) shilliq

qavatining yallig‘lanishidir. O‘tish jarayoniga ko‘ra seroz, kataral,

fibrinoz, yiringli, o‘tkir va surunkali bo‘lishi mumkin.

Uretritning sabablari, asosan, mexanik jarohatlanish va yiringli

mikrofloraning kirishi, erkak hayvonlarda qochirish paytida chot

oralig‘ining jarohatlanishi, sigirlarda esa qindan yallig‘lanish

tarqalishi mumkin. Uretrit yuqumli va invazion kasalliklarda ham

bo‘lishi mumkin.

Klinik belgilari. Siydik ajratish og‘riqli, to‘xtab-to‘xtab amalga

oshadi. Urg‘ochi hayvonlarda jinsiy lablar shishadi, doim shilimshiq-

yiringli oqmalar kuzatiladi.

Uretritning oldini olish uchun hayvonlarni shamollashdan saqlash

zarur. Hayvonlarni sun’iy qochirganda va qinni tekshirganda aseptika

qoidalariga rioya qilish lozim. Ayniqsa, kateter kiritishga jiddiy talab

qo‘yiladi.

Erkak hayvonlarda simpatik impotensiya (jinsiy ojizlik) urug‘don

va urug‘don ortig‘i, urug‘ yo‘llari, qo‘shimcha jinsiy bezlar, jinsiy

a’zo, preputsiya xaltasi kasalliklari tufayli kelib chiqadi.

---

54

Urug‘donning yallig‘lanishi – orxit, urug‘don ortig‘ining

yallig‘lanishi – epidimit, preputsiya xaltasi teshigining qisqarishi –

fimoz deyiladi. Jinsiy a’zoning preputsiya xaltasidan osilib chiqishi

parafimoz, preputsiyaning yallig‘lanishi postit, preputsiyaning jinsiy

a’zo tomoni yallig‘lanishi balanit, qo‘shimcha jinsiy prostata bezining

yallig‘lanishi  prostatit  deyiladi.

Jinsiy a’zolar kasalliklarini davolashda farmokologik va gormonal

preparatlardan, shuningdek, fizioterapevtik, patogenetik hamda

jarrohlik usullaridan samarali foydalaniladi.