Халкаро савдо

Ўраш-қадоқлаш варағи ҳар бир товар ўрнида жойлашган товарлар барча 
турлари ва навларининг рўйхатини ўз ичига олади. Ўраш-қадоқлаш варағи 
ўрашда шундай жойлаштириладики, токи харидор уни осон топа олиши керак ва 
ҳар бир нав ва ўраш-жойлаштириш номери (жойи) тўғрисидаги маълумотларни 
ўз ичига олади.
Машина-техник маҳсулотлар йиғилмаган ҳолда ва бир нечта товар 
ўринлари билан етказиб берилишида экспортчи одатда бутлаш қайдномаси деб 
номланадиган ҳужжатни расмийлаштиради. Бу ҳужжат деталлар, тармоқлар, бир 
нечта товар ўрнида ўралган-жойланган бутун машинанинг агрегатларини ҳар 
бирининг жойини кўрсатган ҳолдаги рўйхатини ўз ичига олади. Тайёрловчи 
субъект томонидан бутун товар партияси юклангунича бутлаш қайдномаси 

---

159 
тузилади. Бу қайднома бўйича товарни олувчи йиғиш ва монтаж ишларини 
амалга оширади.
Етказиб берилган товарларнинг сифати ҳақида гувоҳлик берувчи 
ҳужжатлар сирасига сифат сертификати, кафолат мажбурияти, синаб кўриш 
баённомаси, юклаб жўнатишга рухсатномани киритиш мумкин. 
Сифат сертификати – ҳақиқатда етказиб берилган товарнинг сифати ва 
унинг шартнома шартларига мос келишини тасдиқлайдиган гувоҳномадир. Унда 
товарнинг тавсифи берилади ёки товар сифатининг маълум стандартларга ёки 
буюртманинг техник шартларига мос келиши кўрсатилади. Сифат сертификати 
тегишли ваколатли органлар, давлат органлари, савдо палаталари томонидан 
берилади, лекин айрим ҳолларда, тайёрловчи фирма томонидан ҳам берилиши 
мумкин. 
Синаб кўриш баённомаси сотувчи томонидан харидорнинг вакили билан 
бирга илгаридан белгиланган кун ва соатда сотувчининг субъектсида тўла 
синовлар ўтказилганидан кейин тузилади. Баённома тайёрланган товарнинг 
буюртма шартларига мос келишини кўрсатган ҳолда синовларнинг 
натижаларини батафсил баён қилади. Агар шартнома шартларида товарни 
экспортчининг мамлакатида синаб кўргандан сўнг қабул қилиш-топшириш 
айтиб ўтилган бўлса, у ҳолда синаб кўриш баённомаси асосида тарафлар қабул 
қилиш-топшириш ҳужжатини имзолайдилар.