Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

Kompressor  moylari 
Bu moylar kompressorlarning silindrlari va klapanlarini moylash, hamda siqish 
kompressorini germetizatsiya maqsadida ishlatiladi. Kompressor moylarining ishlash 
xususiyatlaridan  biri  shundaki,  ular  har  xil  yuqori  haroratli  muhitlar  va  sovutuvchi 
agentlar  bilan  ta’sirlashib  ishlaydi.  Shuning  uchun  bu  moylar  kimyoviy  va  termik 
jihatdan  yuqori  barqaror,  qovushqoqlik  indeksi  yuqori,  past  haroratlarda 
harakatlanuvchan bo‘lishi kerak. Kompressor moylari ikkiga bo‘linadi: 
1.  Oddiy sharoitda ishlovchi (4MPa bosimda) 
2.  Og‘ir ishlash sharoitida (250
0
S da 30 MPa bosimda) 
Odiy  sharoitda  ishlovchi  moylarga  prisadkalar  qo‘shilmaydi.  Ular  yuqori 
tozalangan  qoldiq  yoki  kompaundirlangan  mahsulotlardan  tayyorlanadi.  Og‘ir 
sharoitda  ishlovchi  kompressor  moylarini  oltingugurtli  va  kam  oltingugurtli 
neftlardan  chuqur  selektiv  tozalash  yo‘li  bilan  oksidlanishga  qarshi  ingibitorlar, 
korroziya ingibitorlari va yemirilishga qarshi prisadkalar qo‘shib olinadi. Past qotish 
harorati  va  yuqori  qovushqoqlik  indeksidan  tashqari  moylarni  tanlashda    sovutuvchi 
agentlar    freon  bilan  ta’sirlashganda  kimyoviy  o‘zgarishini,  o‘zaro  eruvchanligi  va 
hosil  bo‘lgan  aralashmani  korrozion  agressevligini  inobatga  olish  kerak.  Yuqori 
haroratli  (250
0
S  gacha)    ish  sharoitini  inobatga  olgan  holda  havoli  kompressor 
moylari    oksidlanishga  qarshi  barqaror  va  kam  bug‘lanuvchan  bo‘lishi  kerak. 
Kompressorli  sovutish  mashinalari  uchun  10  turdagi  moylar  ishlab  chiqariladi.  Ular 
quyidagilar: XA,XA-23,XF-12,XF-16,XF-12-16,XF-22-24. 
 
Ba’zilarning xarakteristikalari quyida  keltirilgan Jadval №28 
 
XA-23 
XF-12-16 
50 
0
S dagi qovushqoqligi, mm
2
/s 
22-24 
18 
Kislota soni, mgkon/2 
0,07 
0,03 
Zolligi , % 
0,005 
- 
Ochiq tigelda alangalanish harorati, 
0
S 
175 
160 
Qotish harorati, 
0
S 
-38 
-40 

---

119 
 
Oksidlanishga qarshi barqarorligi 
cho‘kma miqdori, % 
0,02 
0,005 
Oksidlanishga keyingi kislota soni, mg 
kon/g 
0,6 
- 
 
Kompressor  moylarini  distilyat  va  qoldiq  moylar  bazasidan,    ularni  aralashtirb 
tayyorlanadi.  Moylarga  oksidlanishga  qarshi,  depressor  quyuqlashtiruvchi  (vinipol) 
va  boshqa  prisadkalar  qo‘shiladi.  Yuqori  sifatli  kompressor  moylarining  barchasi 
chuqur  tozalangan  bazaviy  moylarga  mos  keluvchi  prisadkalarni  qo‘shish  bilan 
tayyorlanadi.