Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

5.7. Deaktivatorlar 
Antioksidlovchi qo’ndirmalar yoqig’ilar saqlanganda xususan bazi bir metallar 
va  splavlar  ishtrok  etganda  yomonlashadi.  Yoqilg’ilar  oksidlashdagi  metallarning 
katalitik  ta’sirini  yo’qotish  uchun  va  antioksidlovchilar  sarfini  kamaytirish  uchun 
maxsus  qo’ndirmalar  deaktivatorlar  qo’shiladi.  Ular  metall  ionlarini  kompleks 
birikmalari  bilan  bog’laydi.  Maxalliy  sanoatda  metall  deaktivatorlari  xozircha 
qo’llanilmaydi.  
 
5.9. Korroziyaga qarshi qo’ndirmalar va korroziya ingibitorlari 
 
Yoqilg’i ishlatishdagi korroziya jarayonlari dvigatel ishining yoqilg’i sistemasi, 
truboprovod,  sig’imlar  va  boshqa  apparaturalarning  ishonchliligini  va  uzoq  vaqt 
ishlashini  kamaytirishiga  oltingugurtli  yoqilg’ilarni  qayta  ishlasho’llanilishi  sabab 
bo’ladi.  Korroziyaga  qarshi  qo’ndirmalar  chet  ellarda  kimyoviy  korroziyani 
yo’qotuvchi  sifatida  ishlatiladi.  Ishqoriy  turdagi  qo’ndirmalar  oltingugurtli  organik 
birikmalar  yonishidagi  nordon  mahsulotlarning  neytrallashi  uchun  mo’ljallangan sirt 
aktiv  xususiyatli  moddalar  elektroximik  korroziyaga  qarshi  ximoya  sifatida  tavsiya 
etiladi.  Ko’p  aminlar,  metall  naftenlari  ayrim  kislotalarning  ammoniyli  tuzlari 
nitrollangan  va  sulfolangan  yoqilg’ilar  va  boshqa  mahsulotlar  korroziyaga  qarshi  va 
yoqilg’ilar    uchun  qo’ndirmalar  sifatida  tavsiya  etiladi.  Dizel  yoqilg’ilariga 

---

103 
 
korroziyaga  qarshi  qo’ndirmalar  sifatida  neft  sulfonatlari  qayta  ishlasho’shiladi.  Bu 
qo’ndirmalarning 0,004% qushilishi yoqilg’ilarning ximoya xossasini tez yaxshilaydi.