Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

6-mavzu. Gazsimon yoqilg’ilarning  kritik va keltirilgan parametrlarini 
aniqlash.  
 
Kritik  parametrlar.  Yuqorida  (§  1.4  qarang)  kritik  parametrlar  mohiyati 
ifodalanilgan  edi.  Eslatamiz,  hoxlagan  bosimda  gazni  suyuqlik  holatiga  utkaza 
olmasa  kritik  hisoblanadi.  Ko’pgina  individual  gazlar  kritik  parametrlari  ma’lum  va 
bir necha adabiyotlarda [2, 4, 5, 11] keltirilgan. Ayrim gazlar uchun 16 – ilovada bu 
kattaliklar berilgan.  
Gaz  aralashmalari  uchun  kritik  parametrlarni  additivlik  qoidasiga  ko’ra 
hisoblash,  neft  frakstiyalariga  qarganda  uncha  murakkab  emas,  masalan,  n 
komponentlardan  tuzilgan  gaz  aralashmasi  kritik  temperaturasi  quyidagi  formula 
yordamida aniqlanadi.  
T
kr
=U
'
1
T
kr1
+U
'
2
Tkr
2
 +…+U
'
n
T
krp
 =ΣU
'
i
T
kri
. 
Boshqa kritik parametrlarni ham anologik aniqlash mumkin.  
Shuningdek, gazlarni kritik parametrlari  grafik bo’yicha (2.1, 2.2, rasm)  molyar 
massaga bog’liqligidan aniqlash mumkin. 
K
ri
ti
k
 t
em
pe
rat
u
ra,
 
0
S
 

---

166 
 
 
 
 
2.1. rasm. Gazlarni kritik temperaturasi aniqlash grafigi. 
 
 
  
 
 
2.2. rasm. Gazlarni kritik bosimini aniqlash grafigi.