Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

7-jadval 
Bitumlarga quyilgan texnik talablar 
 
Ko’rsatgichlar. 
Yo’l bitumlari 
Qurilish 
bitumlari. 
BND 
40/60 
BND 
60/90 
BND 
90/130 
BND 
130/200 
BND 
200/300 
BN-IV 
BN-V 
Ignani  botish  chu-
qurligi,  mm  (ortiq 
emas) 25
o
S 
0
o
S 
 
 
 
40-60 
13 
 
 
 
 
61-90 
20 
 
 
 
 
91-130 
28 
 
 
 
 
131200 
35 
 
 
 
 
201300 
45 
 
 
 
 
21-40 
- 
 
 
 
 
5-20 
- 
Cho’ziluvchanlik    
25
o
S, sm. ortiq emas. 
40 
50 
60 
65 
Normal-
lanmaydi. 
3 
1 
Harorat, 
o
S yumshash. 
52 
48 
45 
40 
35 
70 
90 
Mo’rtligi, 
mar-mar 
bilan 
yopish-ish 
qobiliyati. 
-10 
-15 
 
 
-17 
 
-18 
 
 
-20 
- 
- 
- 
- 
 
Bitumlarni quyidagi usullarda olish mumkin 

---

149 
 
 
1) Mazutni chuqur vakuum ostida xaydab. 
2) Qoldiq neft mahsulotlarini yuqori haroratda havo yordamida oksidlab. 
3) Qoldiq va oksidlangan mahsulotlarni kampoundirlab. 
Tayyor bitumlarni sifati birinchi o’rinda xom ashyoni sifatiga bogliq. Oksidlab 
olingan  bitumlarni  sifati  esa  oksidlash  haroratiga,  oksidlashni  vaqtiga,  havo 
miqdoriga bogliq. 
Bitumlarni ishlab chiqarish uchun eng yaxshi xom ashyo bo’lib og’ir smolali – 
asfaltenli  neftlarni  qoldiqlari:  gudron,  kreking  –  qoldiq,  moylarni  tozalashda  xosil 
bo’lgan  asfaltenlar  va  ekstraktlar  xizmat  qiladi.  Neftda  smola  –  asfaltenli  
komponentlarni  miqdori  qancha  ko’p  bo’lsa  asfalten:  smola  nisbati  qancha  yuqori 
bo’lsa  va  qattiq  parafinlarni  miqdori  qancha  kam  bo’lsa,  olinadigan  bitumlarni 
texnologiyasi shuncha sodda bo’lib, sifati yuqori bo’ladi.  
A/S  va  (A+S)  /M  nisbati  optimal  bo’lgan  bitum  gudronni  chuqur  vakuum 
ostida  xaydab olinadi. Yuqori parafinli  neftlar bitumlar olish  uchun eng  yomon  xom 
ashyodir.  Neftdagi  parafinlarni  miqdorini  ko’pligi  bitumlarni  ekspluatastiya 
xususiyatlarini  pasaytiradi:  bitumlarni  mustaxkamligi  va  yopishqoqlik  xususiyati 
yomonlashadi.  Yaxshi  bitum  olish  uchun  neft  yaxshilab  tuzlardan  yuvilgan  bo’lishi 
kerak.