P. I. Ivanov m. E. Zufarova umumiy psixologiya



Download 25,74 Mb.
Pdf ko'rish
bet516/542
Sana03.09.2021
Hajmi25,74 Mb.
#163650
1   ...   512   513   514   515   516   517   518   519   ...   542
Bog'liq
hjacki 342 Umumiy psixologiya (Ivanov P.I.)

Yosh  psixologiyasi

Bu  fan  in so n n in g   yoshiga  q arab   p six ik asin in g   rivojlanib  b o rish   x u su si­

yatlari va q o n u n iy atlarin i  o 'rg a n a d i,  ilk b o la lik d a n  to rtib , to k i qarilik yo sh i- 

g a c h a   boM gan  h a r  b ir  yosh  b o sq ich id a  psixik  tu z ilish in in g   o 'z ig a   xos  x u ­

su siy atlarin i,  in so n   o n g in in g   tu rli  yoshga  q a ra b   riv o jlan ish in i  b elg ilab   b e ­

ruvchi  fak to rlarn i  an iq lay d i.

Y osh  psixikasi  sistem asid a ,  ayniqsa,  b o la la r  psixologiyasi  m u h im   o ‘rin 

e g allay d i.  B u  p six ik an in g  g o 'd a k lik ,  ilk  b o la lik ,  m a k ta b g a c h a   y o sh   d a v r- 

larid ag i  riv o jla n ish in i  o 'rg a n a d i.  O 's is h n in g   b u   d a v rla ri  in s o n   shaxsi  va 

o n g in in g   in te n siv   sh a k lla n ish   d av rid ir.  B o la la r  p six o lo g iy a sin in g   asosli 

m u a m m o si  « b o lan in g   aq liy   ta ra q q iy o ti  m a sa la sid ir» .

B o lalam in g  yoshlik xususiyatlari  taMim va tarb iy a b ilan  sh u g 'u llan u v c h i 

k ish ila m i  en g   q a d im d a n   beri  q iziq tirib   k eldi.  Bu  m asalalarg a  Y an  A m o s 

K om enskiy  (1 5 9 2 -1 6 7 0 ),  Frebel  (1 7 8 2 -1 8 5 2 ),  l.G .P e sta lo tssi  (1 7 4 6 -8 2 7 ) 

va  b o s h q a la r  ham   k a tta   e ’tib o r  b erg an lar.

T a ’lim   va ta rb iy a   ish lari  a m a liy o tid a   b o la la m in g  d iq q a t,  id ro k ,  x o ti­

ra ,  ta f a k k u r   va  n u tq   x u su siy a tla ri  h a q id a   b oy  m a te r ia lla r   t o 'p la g a n .

X IX  


asrning  ikkinchi  yarm id a  yosh  (b o lalar)  psixologiyasi  psixologiya 

fan in in g   m ustaqil  sohasi  sifatida  sh ak llan a  boshlaydi.  Bola  psixikasining 

rivojlanishi  haqida  birinchi  b o 'lib   n e m is  fiziologi  V.  P reyer  (1841 — 1891) 

o 'z in in g   «B ola  qalbi»  (1882)  degan  asarid a  sistem ali  m a ’lu m o t  berdi.  XX 

a sm in g   bo sh id a  b o lalar psixologiyasidan  k a tta   tekshirish  ishlari  olib  b o rila ­

di:  V .S h te m   (1872—1938)  «Ilk  bolalikda  xotirlash,  guvohlik  va  yo lg ’on»; 

E rnest  M eym ak (  918—62  1915)  « E k sp erim e n tal  p ed ag o g ik ad an   leksiyalar» 

u ch   to m ,  «E ksperim ental  p edagogikadan  o ch erk lar» ,  B yuler  Karl  « B o la­

n in g   ruhiy  rivojlanishi»,  Piaje  J a n   (1896)  « B olaning  nutqi  va  tafakkuri».

B o lalam in g   yoshlik  xususiyatlarini  o 'rg a n ish   sohasida  K .D .  U shinskiy 

va  P .F .  K apterev  (1849—1922)  la r  to m o n id a n   ju d a   k o 'p   ish lar  q ilin d i. 

U sh in sk iy n in g   « In so n   tarbiya  p re d m e ti  sifatida»  d eg an   k atta  asari  yosh 

psixologiyasi  va  b o lalar  psixologiyasi  sohasidagi  c h u q u r  m a z m u n d o r  asa r



sifatida h o z iig a c h a  o 'z  a h a m iy a tin i  y o 'q o tm a g a n .  Psixologiya ta ra q q iy o tid a  

P.  B lonskiy  (1884—1941)  n in g  «Psixologik ocherklar»  va  L .S.V igotskiyning 

(1896—1934)  « T an lan g a n   psixologik  asarlari»  kabi  tek sh irish lari  k a tta   o 'rin  

egalladi.

Psixologlam ing tad q iq o tla ri in so n  ongining turli y oshda rvojlanishi u ning 

hayot sharoitlariga b o g 'liq  ekanligini ko'rsatdi.  Bu rivojlanishning hal qiluvchi 

om illari  t a ’lim   va  ta rb iy a,  sh u n in g d ek ,  rivojlanayotgan  o d a m n in g   shaxsiy 

faoliyatidir.  A.A.  S m irn o v ,  A .N .  L eo n tev ,  N .D .  Levitov,  N .A .  M e n c h in - 

skaya,  A.A.  L yublinskaya,  D .B .  E lk o n in ,  L .I.  B ojovich,  M .V .  Z a p o ro jets 

va  b o sh q a la rn in g   ishlari  xuddi  m a n a   sh u   y o 'n a lish d a   b o rm o q d a .




Download 25,74 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   512   513   514   515   516   517   518   519   ...   542




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish