Muqaddima

GIPOTALAMUSNING TANA HARORATI BARQARORLIGINI 
SAQLASHDAGI ISHTIROKI 
 
 
Gipotalamusni  tana  harorati  barqarorligini    saqlashda  ishtirok  etadigan 
mexanizmlarni birlashtiruvchi markaz deyish mumkin. 
     Masalan,  mushukning  miyasini  o‘rta  miyaning  yuqori  cgegarasi  bo‘ylab  kesilsa,  u 
tana  harorati  boshqarila  olmaydigan  sovuqqonli  hayvonga  aylanadi.  Gipotalamusning 
orqa  sohalarini  ta‘sirlash  modda  almashinuvining  kuchayishiga,  nafas  olish  va  yurak 
urishi  sonlarining  ortishiga,  muskullarda  titroq  paydo  bo`lishiga,  shuningdek  harorat 
ko‘tarilishiga  olib  kleadi.  Bu  sohalarni  shikastlash  issiqlik  hosil  bo`lishini  va  haroratni 
kamaytiradi. 
     Organizmning tana haroratini bir me‘yorda saqlab turishi uchun issiqlik hosil qilinishi 
va yo‘qotilishi jarayonlari o‘rtasida muvozanat bo`lishi shart. Gipotalamusda esa ana shu 
jarayonlarga  ta‘sir  qiladigan  sohalsr  bor.  Paraventrikulyar  yadrolarni  ta‘sirlash  teri  qon 
tomirlarini kengaytiradi, ter ajralishini va nafas olishni kuchaytiradi yoki issiqlik ajralishi 
ortishiga  sharoit  tug‘diradi.  Bu  soha  shikastlangandan  so‘ng  issiqlikni  yo‘qotish 
kamayib,  tana  harorati  ko‘tarilib  ketadi.  Demak,  gipotalamusning  oldingi  sohalari 
haroratni saqlashning fizikaviy mexanizmlarini birlashtiradigan markaz. Bu yerda issiqni 
sezuvchi  nayronlar  topilgan.  Ularga  issiq  bilan  ta‘sir  qilinganda  neyronlarning  impuls 
ishlab  chiqarish  faolligi  oshadi  va  issiqlik  yo‘qotilishi  tezlashadi.  Oldingi 
gipotalamusning  issiqlik  neyronlari  ichki  termoretseptorlarning  bir  turi  bo`lib,  tabiiy 
sharoitda  qon  harorati  o‘zgarishiga  sezgir  bo`ladi.  Ular  va  teri  termoretseptorlari 
gipotalamusning 
issiqlik  yo‘qotilishini  boshqaradigan  markazlarning  reflektor 
qo‘zg‘alishini ta‘minlaydi.