N. M. Mahmudov, A. Nurmonov, A. Sh. Sobirov

28-dars. ERGASHGAN QO‘SHMA GAPLARNING SODDA 
GAPLAR BILAN MA’NODOSHLIGI
 
1-topshiriq.
  Berilgan  qo‘shma  gaplarning  bosh  gaplari  tarkibidagi 
ko‘rsatish  olmoshlarini  toping. 
1.  Shuni sezdimki, oila a’zolari bir-
biri bilan juda ittifoq ekan
.  2. Kim oldin musht ko‘tarsa, u ojiz 
bo‘ladi. 
(Maqol)
2-topshiriq.
 
Ergash  gapni  bosh  gap  tarkibidagi  ko‘rsatish  olmoshi 
o‘rniga  qo‘yib,  qo‘shma  gapni  sodda  gapga  aylantiring.
 
Bilib oling.
 
Tarkibida  ko‘rsatish  olmoshi  mavjud  bo‘lgan 
ergashgan  qo‘shma  gaplar  tegishli  sodda  gaplar  bilan 
ma’nodosh  bo‘la  oladi.  Ergash  gapni  bosh  gap  tarkibida  tegishli 
ko‘rsatish  olmoshi  bilan  ifodalangan  gap  bo‘lagi  o‘rniga  qo‘yish 
orqali  sodda  gapga  aylantirish  mumkin.  Masalan:  1.  Kim ko‘p 
o‘qisa, u ko‘p bi 
ladi. // Ko‘p o‘qigan ko‘p biladi.
  2.  Shuni 
bilingki, kengga keng, torga tor dunyo. // Dunyoning kengga keng, 
torga torligini bilib oling.
123-mashq. 
Ko‘chiring.  Ergash  gapni  bosh  gap  tarkibidagi  ko‘rsatish 
olmoshi  o‘rniga  qo‘yib,  qo‘shma  gapni  sodda  gapga  aylantiring.
1.  Siz  kimga  ishonch  bildirsangiz,  men  uni  sherik  qilib 
olishim  mumkin.  (Rahmat Fayziy)  2.  Shunga  xursandmizki,  bolalar 
o‘z  yo‘lini  topib  ketishdi.  (Yo‘ldosh Sulaymon)  3.  Kim  ko‘p  bilsa, 
http://eduportal.uz

---

59
u  kamgap  bo‘ladi.  (Shuhrat)  4.  Tilagimiz  shuki,  hammangiz  el 
xizmatiga  kamarbasta  farzandlar  bo‘linglar.  (Qamchibek Kenja)
124-mashq. 
«Zukkolar»  o‘yini.  Ikki  guruhga  bo‘lining.  «Donolar» 
guruhi  ko‘rsatish  olmoshi  ishtirok  etgan  qo‘shma  gaplar  topsin. 
«Zukkolar»  guruhi  bu  gaplarni  sodda  gapga  aylantirsin.  Qaysi  guruh 
to‘xtab  qolsa,  yutqizgan  hisoblanadi.