Microsoft Word ohirat ziyouz com doc

 

YETTINCHI FASL 

(Bu fasl ikki nafha orasida orasida voqealarni bildiradi) 

 

Birinchi sur chalinganidagi o‘lim ikkinchi o‘limdir. Chunki bu o‘lim botiniy hislarni ham 

ketkazadi, yo‘q qiladi. Birinchi o‘lim esa faqatgina (gapirish, eshitish, yeb-ichish kabi) 

zohiriy hislarni yo‘q qiladi, xolos. Unda ba’zi jasadla r harakat qiladi.  

 

Ikkinchi o‘limdan keyin esa namoz o‘qiy olmaydilar. Ro‘za tuta olmaydilar. Alloh taolo 

qaerga farishta qo‘ysa, albatta u o‘sha yerda turadi. Zero, farishta ham o‘z olamida 

bo‘lishni xohlaydi. 

 

Nafs (ya’ni, ruh) agar jasadda bo‘lsa his qilishga va harakatga sabab bo‘ladi. Olimlar bu 

ikki nafha orasidagi vaqt to‘g‘risida ixtilof qilganlar. Ko‘p olimlar buni qirq yil deb e’tirof 

etishgan. 

 

Ilm va ma’rifatda komil deb bilganim bir zot xabar berib: "Buni Allohdan boshqa hech 

kim bilmaydi, bu ilohiy sirlardandir", dedi. So‘ng: "Illa man shaalloh" oyati karimasidagi 

istisno xossatan Alloh taolo uchundir, dedi. 

 

Men esa javoban dedimki: "Payg‘ambarimiz (s.a.v.) marhamat qilgan: "Qiyomat kuni 

birinchi bo‘lib mening qabrim ochiladi. Shunda birodarim Muso (a.s.)ni Arshi a’lo 

oyog‘iga yopishib turganini ko‘raman. Mendan oldin tiriltiriladimi yoki Alloh taolo istisno 

qilgan bandalaridanmi, bilmadim", hadisining ma’nosi nima?" 

 

Bizning anglashimizcha, agar jismisiz bo‘lib, Muso (a.s.)ning ruhi jism bo‘lib ko‘ringan 

bo‘lsa, bu hadisi sharifdan xorij bo‘lmas. 

 

Payg‘ambarimizning (s.a.v.) istisnosidan keyin amri fazoda, ya’ni dahshat va qo‘rquv 

zamonida bo‘lsa shundaydir. Zero, har bir jonzot o‘sha paytda qo‘rquv va fazodadir. 

Ya’ni, birinchi sur chalinganida inson dahshatga tushadi va shu zahotiyoq o‘ladi. Ana shu 

paytda maxluqotdan jasadli, jussali hech kim bo‘lmaydi. Payg‘ambarimizning (s.a.v.) 

qabrlari ochiladigan payt o‘sha paytdir. 

 

Ka’bul Axbor (rahimahulloh) Hazrati Umar (r.a.) bir majlisda ana shu qo‘rquv va 

shiddatdan xabar berayotib, bunday xabar qiladi: "Ey Xattob o‘g‘li! U paytda yetmish 

payg‘ambarning amalini qilgan bo‘lsang ham o‘ylaymanki, sen qutila olmaysan. 

 

Bu mashaqqatlardan faqatgina Alloh mustasno qilgan qishilargina qutuladilar. Ular 

to‘rtinchi qavat osmonda bo‘lgan kishilardir". Shubhasiz, Muso (a.s.) ulardandir. Alloh 

taoloning mustasno qilishi "Bugun mulk kimnikidir" ilohiy savolidan oldindir. Agar savol 

berilganida biron kishi tirik bo‘lganida edi, Allohning "Mulk kimnikidir" savoliga javoban: 

"Ey Vohid va Qahhor bo‘lgan Allohim, mulk, albatta, senikidir", degan bo‘lur edi. 

 

---

Qiyomat va Oxirat. Imom al-G’azzoliy