Milliy g‘oya va ma’naviyat asoslari kafedrasi intellektual va ma’naviy tarbiya asoslari fanining

VIJDON  —  ma’naviyatdagi  ta’sir  doirasi  nihoyatda  keng  tushunchalardan  biri.  V.  –  Z.  Froyd 
ta’biri b-n aytganda, alo men, men ustidan nazorat o‘rnatib, uni boshqarib turuvchi ikkinchi bir, 
yuqori darajadagi men. Agar uyat hissi insonning tashqi, jamiyatga bog‘liqligidan kelib chiqsa, 
V.  uning  ichki  o‘z-o‘ziga  bog‘liqligini  namoyon  etadi.  Bu  ichki  bog‘liqlik  tashqi  bog‘liqlikka 
nisbatan teran va doimiydir: uyat ma’lum bir vaqt ichida odamning o‘z nojo‘ya harakati tufayli 
yuzaga  kelgan  o‘ng‘aysizligi  bo‘lsa,  V.  azobi,  bu  oddiy  o‘ng‘aysizlik  emas,  balki  qalbdagi, 
odamdagi  odamiylikka  e’tiqodning  faryodi,  talabi;  uni  qondirmas  ekansiz,  hech  qachon  azob 
to‘xtamaydi. 
 
VATANPARVARLIK  -bir  ijtimoiy  guruhga  mansub  bo‘lgan  insonlarning  o‘z  tarixini,  tili, 
madaniyati,    urf  –  odatlarini,  milliy  obro‘si,  qadr  –  qimmatini  bilish,  hurmat  qilishi,  ularga 
tayanishi,  boshqa  xalqlarning  ham  obro‘  –  e’tiborini,  manfaatlarini  hurmat  qila  bilishini  
ifodalovchi  ma’naviy  fazilatdir.  V.  insonning  o‘z  Vataniga  muhabbatini,  uni  asrab-avaylashga 
bo‘lgan ishtiyoqini anglatuvchi axloqiy tushuncha.  
 
VRACHLIK ODOBI -  vrach ma’naviyati va xulq-atvor me’yorlarining majmui. V.o. umumiy 
odobning  tarkibiy  qismi  hisoblanadi,  bunda  vrachning  faoliyati  xususiyatlariga  muvofiq  holda 
xulq-atvori  va  ijtimoiy  o‘ziga  xosliklari  o‘rganiladi.  U  vrachlikning  ma’naviy-axloqiy 
masalalarini  qamrab  oladi,  uning  xulq-atvori,  ma’naviyati,  kasbiy  burchini  his  etishi,  nomusi, 
vijdoni  va  qadr-qimmati  me’yorlarini,  bemorlar,  ularning  qarindosh-urug‘lari,  o‘z  hamkasblari, 
jamoasi  va  umu-man  jamiyat  bilan  o‘zaro  munosabati  masalalarini  o‘z  ichiga  oladi.  V.o. 
tamoyillari  ijtimoiy-iqtisodiy  sharoitlar,    sog‘liqni  saqlash  va  jamiyatning  unga  bo‘lgan 
munosabati holati, tibbiyot fanining rivojlanish darajasi bilan bog‘liq.