O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi toshkent moliya instituti

Xarajatlar auditi quyidagilarni o’z ichiga oladi: 

-fond ta’minoti auditi; 

-doimiy audit; 

-mulk auditi; 

-samaradorlik-mahsuldorlik auditi; 

-tizimlar auditi. 

  Hisobotlarning  aniq  va  to’liq  tekshirilishi  to’lov  dalillari  va  voucher 

haqiyqiyligida namoyon bo’ladi. Fond ta’minoti auditining maqsadi hisobotlarda 

ko’rsatilgan mablag’larni qonuniy asosda to’langan yoki murojaat qilingan xizmat 

yoki maqsadlar to’g’ri taqsimlanganiga ishonch hosil qilish hisoblanadi.  

Hukumat  birlashmalarining,  shtat  hukumatlarining    va  hududiy  birlashma 

hokimyatlarining  o’zlashtirma  hisobotlari  tegishli  hukumatlar  tomonidan  tuziladi 

va  saqlanadi.  Nazoratchi  va  bosh  auditor  tomonidan  ko’rib  chiqiladi  va  audit 

qilinadi.  Qolgan  shtat  hukumatlarining  o’zlashtirma  hisobotlari  yuqorida  qayd 

etilgan  hisobotlar  yordamida    nazoratchi  va  bosh  auditor    tomonidan  tuziladi  va 

saqlanadi.  Bu  audit  jarayonida  xarajatlarning  hukumat  boshqaruviga  mos 

kelishida namoyan bo’ladi (Doimiy audit).  

---

 

 

115 

      

 

Audit  mulkni  ijro  etish  harakatini  ham  tekshiradi  va  mulk  xarajatlaridagi 

halollik,  iqtisodiy  va  qonunchilik  belgilari,  xarajatlar  sabablari,  yo’qotishlar, 

behuda  va  foydasiz  xarajatlar  to’grisidagi  mulohazalar  va  ularni 

rasmiylashtirilishini ko’rib chiqadi (Mulk auditi). 

Samaradorlik  va  mahsuldorlik  auditi  rivojlantirish  dasturlarining  bajarilish 

samaradorligi  va  jarayonini  har  tomonlama  baholash  hisoblanadi.  Bu  audit  qay 

darajada  va  baholash  va  soliq  yukini  aniqlashda  urinib  ko’riladi,  ijtimoiy  va 

iqtisodiy  maqsadlar  ko’rib  chiqiladi,  erishilishi  kerak  bo’lgan  narx  darajasi; 

bo’lim yoki agentlik qay darajada o’zining moliyaviy majburiyatlarini bajaryabdi 

va  ularning  iqtisodiy  faoliyati  dasturga  muvofiq  amalga  oshirilganligiga  ishonch 

hosil  qilish.  Tizimli  auditda  tashkilot  va  tizimlar  boshqarish,  hisob  berish, 

hisoblash  va  ichki  nazorat  tahlil  qilinadi  va  sifat  standartlari  va  ijro  etish 

baholanadi.  Actning  13  bo’limida  nazoratchi  va  bosh  auditor  birlashmaning, 

shtatlarning  va  qonun  chiqaruvchi  organlarga  hududiy  birlashmaning  barcha 

operatsiyalari auditlashi hamda tasodifiy fondlar va ijtimoiy hisoblarga bog’liq va 

savdo ishlab chiqarish, foyda, yo’qotishlar hisobotlari va balans varaqasi, boshqa 

qo’shimcha hisobotlar birlashmalar, shtat yoki hududiy birlashma bo’linmalarida 

saqlanishi  va  auditlanishi  qayd  etilgan.  13  bo’limda  nazoratchi  va  auditor 

tamonidan audit qilingan hisobotlar, operatsiyalar, xarajatlar haqida hisob berish 

ham nazoratchi, auditor vazifasi hisoblanadi.

8