«Физиология» фанидан 2-курс даволаш, педиатрия, касбий таълим, тиббий профилактика, фармация, факультети талабаларига

17.Қўзғалган тўқимада фазаларида кўзғалувчанлик- авершут 
фазасида; 
17 Qo‘zg‘aluvchan to‘qimalarning avershut davri bu harakat 
potensialining chuqqisi hisoblanib, bu vaqtda hujayra Na bn tuladi.eng 
quzgalgan davri.membrana zaryadi tuliq uzgaradi.Na kanallari yopiladi.va 
bu vaqtda tasir berilsa qayta quzgalmaydi 
Harakat potensialining avjiga chiqish davri mutlaq refrakter fazaga to'g'ri 
keladi, bu fazada qo'zg'aluvchanlik butunlay yo'qoladi. Bu fazada ikkinchi 
ta’sir har qancha kuchli bo'Isa ham, yangi harakat potensialini keltirib 
chiqara olmaydi. Bu fazaning kelib chiqishiga harakat potensiali 
generatsiyasi jarayonida natriy tizimining inaktivatsiyasi va kaliy 
ionlarining o'tkazuvchanligi ortishi sabab bo'ladi. Mutlaq refrakter faza 
davomiyligi turli qo'zg'aluvchan to'qimalarda har xil bo'ladi.
18.Қўзғалган 
тўқимада 
фазаларида 
кўзғалувчанлик 
- 
реполяризация фазасида; 

---

18 Harakat potensialining egri chizig’ida ko‘tariluvchi va tushuvchi 
fazalari tafovut qilinadi. Ko'tariluvchi fazada qutblanish barham 
topganligi uchun bu faza «depolyarizatsiya fazasi» deb 
ataladi.Qo‘zg‘aluvchan hujayralarda reversiya ampliturasi membrana 
holatini xarakterlaydi, bundan tashqari, u hujayra ichi va sirti muhiti 
tarkibiga ham bog’liq bo’ladi. Reversiyaning cho'qqisida harakat 
potensiali muvozanatlashgan natriyli potensialga yaqinlashadi, shu 
sababli membrana zaryadiningbelgisi o‘zgaradi. Tushuvchi fazada 
membrananing qutblanishi tinchlik darajasiga qaytadi, shuning uchun bu 
faza «repolyarizatsiya fazasi» deb ataladi.
Hujayra membranasi repolyarizatsiyasi natriy ioni kanallarini 
reaktivatsiyaga uchratadi, shu bilan birga kaliy ionlarining 
o'tkazuvchanligi pasayadi. Bu nisbiy refrakter fazaga mos keladi. Bu 
fazada to'qima qo‘zg‘aluvchanligi asta-sekin ortib boradi. Bu faza nerv 
tolalarida 5-10 ms davom etadi. Qo'zg'aluvchan to'qima bu fazada kuchli 
ta’sirga javob qaytara oladi, ammo harakat potensialining amplitudasi 
keskin kamaygan bo'ladi.