Жаббаров, Юсупов



Download 4,09 Mb.
Pdf ko'rish
bet52/87
Sana14.08.2021
Hajmi4,09 Mb.
#147103
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   87
Bog'liq
mexanika va molekulyar fizika

3. Sharl qonuni 
 
             O’zgarmas  hajmda  berilgan  gaz  massasi  bosimining  haroratga  bog’lanishiga 
izoxorik  jarayon  deyiladi.  Sharl  qonuni  quyidagicha  ta’riflanadi.  Berilgan  gaz 
massasining nisbiy o’zgarishi o’zgarmas hajmda haroratga to’g’ri proporsional: 
Izoterma 


87 
 
 
                               
                               (196) 
 
Bu  yerda  β-bosimning  termik  koeffitsiyenti 
1
273
1


K

.Grafik  jihatdan  bu  qonun 
izoxora deb ataluvchi to’g’ri chiziq bilan tasvirlanadi (69-rasm). Keyingi ikkita grafik 
shuni ko’rsatadiki, tekshirishlar 0
0
C dan boshlanadi. 
 
 
69-rasm 
 
            0
0
C  dagi  tekshirishlar  shuni  ko’rsatadiki,  gaz  o’z  xossalarini  ma’lum  past 
haroratlargacha  saqlaydi,  undan  past  haroratlarda  esa  gaz  boshqa  agregat  holatlar  
suyuq  yoki  qattiq  holatga  o’tadi.  Grafik  jihatdan  bu  aytilganlar  quyidagicha 
tasvirlanadi. 
 
 
70-rasm 
 
71-rasm 


88 
 
          Bu to’g’ri chiziqlarning t o’q bilan kesishish nuqtasi – 237
0
C ga to’g’ri keladi. 
Bu  nuqta  yangi  haroratlar  shkalasining  boshlanishiga  mos  keladi.  t=-237
0
C  da 
molekulalarning  ilgarilanma  harakati  to’xtaydi.  Shuning  uchun  t=-237
0
C  ga 
haroratning  mutloq  nol qiymati  deb  yuritiladi. Mutloq  noldan boshlangan  haroratga 
mutloq harorat deyiladi. Shunga asoslanib 
 
,     

 
Bu tenglamani quyidagicha tasavvur etish mumkin: 
 
                         
                (197) 
 
T
1
haroratdagi  hajmni  V
1
,T
2
  haroratdagi  hajmni  esa  V
2
  deb  belgilaymiz.  Yuqorida 
keltirilgan (197) ga ko’ra, quyidagini yozish mumkin: 
 
                                            
                                        (198) 
 
                                       
                                         (199) 
 
Bu ifodalarning nisbati 
 
                                           
                                           (200) 
 
Bunday bog’lanishning grafigi 72-rasmda berilgan 
 
 
72-rasm 
           Izobarik jarayonda gazning berilgan massasinig hajmi uning mutloq haroratiga 
to’g’ri  proporsional.  Bu  Gey-Lyussak  qonuni.  Sharl  qonuni  ham  shunga  o’xshash 
ravishda 
 
                                    
                                             (201) 


89 
 
         Izoxorik  jarayonda  berilgan  gaz  massasining  bosimi  uning  mutloq  haroratiga 
to’g’ri  proporsional.  Bunday  bog’lanishning  grafigi  73-rasmda  berilgan.  Ideal  gaz 
juda aniqlik bilan Boyl-Mariott va Sharl qonunlariga bo’ysunadi. 
 
 
73-rasm 
 

Download 4,09 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   48   49   50   51   52   53   54   55   ...   87




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish