Зиѐвуддин Раҳим 2 бисмиллаҳир роҳМАНир роҳийм!

НАМОЗДАГИ ҲАРАКАТЛАРНИНГ ИНСОН ТАНАСИГА ТАЪСИРИ 
Маълум бўлишича, намоздаги ҳаракатлар инсонда жисмоний динамизмни (яъни, ҳаракатчан 
ўсишни) таъминлайди. Бу илоҳий ибодат қийматини янада оширади. Намоздаги ҳаракатларнинг 
аъзоларга таъсири эса, одам анатомияси билан шуғулланадиган олимларни ҳам ҳайратга солмоқда. 
Ортопедик нуқтаи назардан қараганда, намоздаги барча ҳаракатлар бўйинга, умуртқа поғонасига, 
биқинга, бўғимларга кони фойдадир. 
Таҳлиллар шуни кўрсатади, намозда ўзаро ҳамоҳанг ўнта ҳаракат, фавқулодда эгилувчанлик 
намоѐн бўлади. Бунда ҳаракат билан ҳаракатсизлик ажойиб қоида асосида ўзгаради. 
Демак, биринчи ҳолатда қўллар юқори кўтарилади, бош бармоқ қулоқнинг юмшоқ ерига 
текказилади. Бу билан тана мушаклари бироз тортилади, нафас олиш енгиллашади. 
Иккинчи ҳолат – қўлларни қорин устида ушлаб туриш. Ўнг кафтни чап кафт устида ушлаб туриш 
давомида бош бармоқ энг муҳим акупунктур нуқталар ҳисобланган йўғон ичакларга тегади. Қўлларнинг 
қорин устига қўйилиши энсага (яъни, бўйин орқасига), елка мушакларига тушадиган юкни 
енгиллаштиради. 
Учинчи ҳолат – рукуъ (эгилиш). Мутахассислар фикрича, қўллар таранг ҳолда тизза кўзига 
қўйилганда чуқур нафас чиқариш жараѐни кечади. Кўкрак қафаси мушаклари тортилиб, қисқа муддатга 
кенгаяди. 
Тўртинчи ҳолат – рукуъдан қайтиш. Намоз ўқиѐтган киши рукуъдан тураѐтиб, қўлларини ѐнга 
ташлаганда бутун тана мушаклари юмшайди, мувозанати тикланади. 
Бешинчи ҳолат – сажда (бошни ерга қўйиш). Бу пайтда курак суяклари, энса мушаклари 
ҳаракатланади. Айни пайтда мушаклар билан бирга барча пайлар тетиклашади. 

---

14 
Биринчи ҳолатда елка ҳаракатлари, ундан кейинги ҳолатда биқин, тизза, елка, тирсаклар, 
тўпиқлар фаол иштирок этади. Бир кунда беш маҳал намоз ўқилса, бўйин ва умуртқа поғонаси “занглаб 
қолиш”дан сақланади
17
.