Инсон ҳуқуқлари умумий назарияси

ҳамкорлик ва тинчлик руҳида тарбиялаш ҳамда инсон ҳуқуқлари ва асо-
сий эркинликларига ҳурмат руҳида тарбиялаш тўғрисидаги тавсиянома 
қабул қилинди. Бош конференция ЮНЕСКОнинг барча аъзо­давлатларига маз-
кур тавсияномани мактаб таълими, олий ва мактабдан ташқари таълим учун 
масъул бўлган органлар, идоралар ёки муассасалар билан бир қаторда, ёшлар 
ва катта ёшдагилар орасида тарбиявий ишлар олиб борувчи, талабалар ва ёшлар 
ҳаракати, ўқувчилар ота­оналар ассоциациялари, ўқитувчилар касаба уюшма-
лари, шунингдек, бошқа манфаатдор томонларнинг эътиборига етказишни тав-
сия қилди.
1985 йил 14 май куни Европа Кенгашининг Вазирлар қўмитаси аъзо­
давлатларнинг инсон ҳуқуқларини ўқитиш соҳасидаги мажбуриятларини 
ҳисобга олиб ва ўзининг резолюцияларидан келиб чиқиб, мактабларда инсон 
ҳуқуқларини ўқитиш ва ўрганиш тўғрисидаги тавсияномани қабул қилди. 
Унда, хусусан, “мактабларда инсон ҳуқуқларини ўқитишни ва ўрганишни 
рағбатлантириш; мактаб таълими билан шуғулланувчи шахслар ва ташки-
лотлар эътиборини Тавсияноманинг ... матнига қаратишни; ... Европа кенга-
ши аъзоси бўлмаган Европа маданий конвенциясининг аъзо-давлатларининг 
ҳукуматларига Тавсияномани беришни” таклиф этилган.
Инсон ҳуқуқлари бўйича таълимга эътиборнинг “ҳали ҳам бошланғич даража-
да” эканлигини эътиборга олиб, Инсон ҳуқуқлари бўйича Иккинчи бутунжаҳон 
конференцияси (Вена, 1993 йил) ўзининг Декларацияси ва Ҳаракат дастури-
да “барча давлатлар ва муассасаларни инсон ҳуқуқлари, гуманитар ҳуқуқ, 
демократия ва қонунийлик масалаларини барча ўқув юртларининг ўқув 
дастурларига киритиш ва инсон ҳуқуқлари соҳасида кенг миқёсдаги таъ-
лимни таъминлаб берувчи инсон ҳуқуқлари соҳасида муайян дастурлар 
ва стратегияларни ишлаб чиқишга чақирди”.
1993 йил Монреалда бўлиб ўтган Инсон ҳуқуқлари, демократия таълими 
бўйича халқаро конгресс томонидан инсон ҳуқуқлари ва демократияни ўқитиш 
бўйича Бутунжаҳон ҳаракат режаси ишлаб чиқилди ва тасдиқланди. Ҳаракат 
режаси инсон ҳуқуқларининг ҳурмат қилиниши, фуқаролик жамияти эса барча 
учун мақбул бўлган моделга айланиши учун алоҳида шахслар ва гуруҳларни 
инсон ҳуқуқларига ўқитиш учун оиладан бошлаб БМТгача бўлган энергия 
ва ресурсларни глобал мобилизация қилишга чақирди.
1988 йилдан бошлаб БМТ инсон ҳуқуқлари маданиятини шаклланти-