Buxoro davlat universiteti tabiiy fanlar fakulteti “Biologiya” kafedrasi

 

 

 

 

                                 

     

                  

 

  Sensor sistemalar fiziologiyasi. 

Biz    atrof-  muhitni    bir  butun  sifatida  emas,  balki  disket  elementlar  ko‘rinishida 

maxsus  ixtisoslashgan  sezgi  yoki  his  qilish  a‘zolari  orqali  his  qilamiz.  Ularning 

---

qatoriga an‘anaviy besh sezgi , ya‘ni ko‘rish, eshitish, tana  orqali sezish, ta‘m va 

hid  bilish  kiradi.  Bularning  har  biri  bilan  bog‘liq  bo‘lgan  sezgi  a‘zosi  ,  tashqi 

hodisalarning  ma‘lum  bir  kategoriyasiga  javob  berish,  u  haqdagi  axborotni  

Markaziy Asab Tizimiga yuborish qobiliyatiga ega.  

 

Har  bir  sezgi  a‘zosi  sensor  taassurot  qoldiradi,  ular  kuchi  bo‘yicha  har  xil 

bo‘lsa ham , sifati bo‘yicha bir xildir. Ma‘lum bir turdagi a‘zo yordamida paydo 

bo‘ladigan  har  xil  sensor  taassurotlar-modallik  deb  aytiladi.    Mumtoz  besh 

sezgidan  tashqari  biz  ,  harorat,  vibratsiya  va  og‘riq  kabi  modalliklarga  ham 

sezuvchanmiz.  Tana  turg‘unligi  tuyg‘usi  ham  modallikdir.  Har  qanday  sensor 

tizimning  faoliyati,  retseptorlar  tomonidan  miya  uchun  tashqi  fizik    va  kimyoviy 

energiyani  idrok  qilish,  ularni  asab  impulslariga  transformatsiyasining  va  qator 

pog‘onalarini  hosil  qiluvchi  neyronlar  zanjiri  orqali  miyaga  o‘tkazish  bilan 

boshlanadi.