Microsoft Word ernest xeminguey chol va dengiz ziyouz com doc

www.ziyouz.com кутубхонаси 
29
чилвирни ўзингга тортиб ололмайсан. Аммо у тезда айлана бошлайди. 
Чол энди чилвирни чап қўли ва елкалари билан тўхтатиб турарди; юзидан макрель 
гўштининг парчаларнни ювиб ташлаш учун эгилиб ўнг қўлида сув олди. У кўнгли беҳузур 
бўлиб, қайт қилишдан, натижа-да, мадорсизланиб қолишдан қўрқарди. Юзини ювиб бўлгач, чол 
субҳи содиқ уйғониб келаётган кўкка тер-милганча, ўнг қўлини бортдан ошириб, шўр сувда 
тутиб турди. «Ҳозир у айтарли оғишмай, тўғри шарққа қараб сузяпти,— деб ўйлади у.— Бу 
унинг чарчаб қолиб, оқим бўйлаб бораётганини кўрсатади. Унга ҳали замон доира қилишга 
тўғри келиб қолади. Ўлиб-тириладиган пайт ана ўшанда бошланади». 
Қўлини шўр сувда бир неча муддат тутиб тургач, чол уни кўздан кечирди. 
— Унчаям хавфли эмас экан,— деди у.— Оғриқ бўлса эр киши учун бир гапи, холос. 
Чол чилвирни қўлининг янги қирқилиб кетган ерларига текизиб юбормасликка ҳаракат 
қилиб, авайлабгина ушлади ва чап қўлини ҳам иккннчи бортдан ошириб сувга солиш учун 
гавдасини қулай ўрнаштириб олди. 
— Ўлгудай тирик нотавон бўла туриб ҳам, ҳар ҳолда, ўзингни ёмон тутганинг йўқ,— деди у 
чап қўлига.— Аммо мени чув тушириб қўяй деган пайтинг ҳам бўлди. 
«Нимага ҳам мен тоғни урса талқон қиладнган икки забардаст қўл билан туғилмадим?—деб 
ўйларди у.— Балки чап қўлимнинг мана шу кўйга тушишига ўзим айбдордирман? Уни аччиқ-
чучукка бардош беришга ўз вақтида ўргатиш керак эди. Аммо бандаси бўлмаса, худойимнинг 
ўзи кўриб тургандир, бу нарсаларни унинг ўзи ҳам ўрганиб олса бўларди. Ростини айтганда, 
бугун кечаси у менга ёмон хизмат қилмади; бор-йўғи бир марта томир тортишди, холос. Лекин, 
мабодо, бу яна қайтариладиган бўлса, яхшиси чилвир уни чўрт қирқиб кета қолсин!» 
Шуни ўйлагандан сўнг, чол боши айланиб кетаётганлигини сезиб қолди. Аслида яна бир 
бўлак макрель гўштини еб олиш керак эди-я. «Йўқ, ея олмайман,— деди у ўзига.— Кўнгил 
озиб, беҳол бўлгандан кўра, бош айланиб тургани маъқул. Бундан ташқари, юзи мижиғлаган 
гўштни оғзимга сололмайман. Бу гўштни то бузилмагунча, ҳар эҳтимолга қарши сақлаб қўяман. 
Барибир ҳозир у-бу тотиб олишнинг вақти ўтди. Каллаварам чол!—деб койинди у.— Ахир, 
қолган бир учар балиқни ейишинг мумкин-ку». 
— Мана у мени е деб, тозалаб қўйилганча ётибди,— чол уни чап қўлига олди-да, 
суякларигача қўймай мижиб, пақ-паққос еб битирди. 
«У бошқа ҳар қандай балиққа қараганда ҳам тўқ тутади,— деб ўйлади у.— Ҳарқалай унда 
менга керакли бўлган нарса бор... Мана энди қўлимдан нима келса шуни қилиб бўлдим. Қани, у 
айланаверсин-чи, беллашиб кўрамиз ҳали». 
У денгизга чиққандан бери қуёш мана учинчи марта бош кўтариб чиқяпти, худди шуни 
кутиб тургандай балиқ ҳам доира чизишни бошлаб юборди. 
Чилвирнинг денгизга қандай қияликда тушиб боришига қараб балиқ айланаётибдими ёки 
йўқми, чол билолмасди. Билишнинг ҳали фурсати ҳам етмаган эди. У чилвирнинг пича 
бўшашганлигини сезди холос ва ўнг қўли билан уни оҳиста ўзига торта бошлади. Чилвир бояги-
бояги яна қаттиқ тортилди, аммо чол, ана энди узилиб кетади деб турганда, у тўсиндан 
бўшашиб қолди. Шунда чол энкайиб елкаларини эзиб турган чилвирдан бўшатди ва 
шошмасдан, мароми билан уни ўзига тортмоққа киришди. 
У бутун эркини қўлларига бериб ишларди. Ёшлик куч-қувватини йўқотган оёқлари билан 
елкалари уларга кўмак бериб турарди. 
— У жуда ҳам олислаб айланяпти, аммо нима бўлса ҳам ишқилиб айланяпти-ку. 
Тўсатдан чилвир силжишдан тўхтаб қолди. Аммо чол чилвирни то ундан қуёшда товланиб 
порлаган сув кукунлари сачраб чиқмагунча ўзига тортаверди. Кейин чилвир орқага тортилиб 
кета бошлади. Чол чўккалаб олганча, хушламайгина, аста-секин яна сим-сиё сувга бўшатмоққа 
кирди. 
— Энди балиқ ўз доирасининг энг олис қисмнни ўтаяпти,—деди у. 

---

Эрнест Хемингуэй. Чол ва денгиз (қисса)